تلف مبیع قبل از قبض

با تسلیم مبیع به خریدار، ضمان معاوضى یا ریسك ناشى از تلف یا خسارت وارد بر آن از عهده فروشنده به عهده او انتقال مى‏یابد ولى قبل از تسلیم، با وجود انتقال مالكیت، این ضمان بر عهده فروشنده باقى است

تلف مبیع قبل از قبض

چكیده 

با تسلیم مبیع به خریدار، ضمان معاوضى یا ریسك ناشى از تلف یا خسارت وارد بر آن از عهده فروشنده به عهده او انتقال مى‏یابد ولى قبل از تسلیم، با وجود انتقال مالكیت، این ضمان بر عهده ه باقى است. در توجیه این قاعده كه مشهور به «تلف مبیع قبل از قبض‏» مى‏باشد، نظریه‏هاى گوناگونى مطرح شده است كه از لحاظ عملى آثار متفاوتى را در پى دارد. این مقاله با ارزیابى این نظریه‏ ها، در صدد یافتن مبناى حقوقى متناسب با ماهیت قاعده مذكور است. 

مقدمه 

به طور مسلم در تمام سیستم‏هاى حقوقى، با تسلیم مورد معامله به خریدار، ضمان معاوضى و ریسك ناشى از تلف آن از عهده فروشنده به عهده او انتقال مى‏یابد و از این پس همانطور كه مال در تحت‏ حاكمیت و سلطه خریدار بوده و او هر گونه كه بخواهد مى‏تواند تصرف مادى یا حقوقى نموده و از منافع آن بهره‏مند شود. تلف یا هر گونه خسارت وارد بر مال نیز بر عهده او خواهد بود. زیرا پس از تسلیم مبیع به خریدار، مفاد عقد بیع به نحو كامل به اجرا درآمده و حوادث بعدى به فروشنده مربوط نیست. و در نتیجه خریدار باید ثمن را در صورتى كه نپرداخته است‏بپردازد. 

با این وجود، در مواردى كه خریدار به طور اختصاصى حق فسخ عقد بیع را دارا باشد، مانند آنكه درعقد بیع خیار شرط یا حیوان یا مجلس، تنها به نفع خریدار وجود داشته باشد (2) و یا آنكه طرفین در ضمن عقد، توافق نمایند كه در مواردى با وجود تسلیم مبیع، مسؤولیت تلف همچنان بر عهده فروشنده باشد، در این صورت با وجود تسلیم مبیع، ضمان معاوضى بر خریدار تحمیل نمى‏شود و تلف بر عهده فروشنده باقى است و با تلف مبیع، در صورتى كه خریدار ثمن را پرداخته باشد، قابل استرداد است. (3) 

اما در صورتى كه پس از انعقاد عقد، مبیع تسلیم خریدار نشود و قبل از تسلیم تلف گردد، درباره انتقال ضمان معاوضى به خریدار و یا عدم انتقال آن و باقى ماندن ضمان بر عهده فروشنده، در سیستم‏هاى مختلف حقوقى اتفاق نظر وجود ندارد. و در خصوص بقاى ضمان معاوضى فروشنده یا انتقال آن به خریدار و توجیه هر یك از این دو، نظریات مختلفى مطرح شده كه قبل از تحلیل حقوقى ماهیت ضمان معاوضى، اشاره به آنها ضرورى مى‏نماید. بر این اساس، پس از طرح نظریه‏هاى گوناگون پیرامون انتقال ضمان معاوضى، ماهیت‏حقوقى ضمان معاوضى فروشنده قبل از تسلیم و مبانى و شرایط تحقق آن و سرانجام اثر انفساخ عقد بیع به ترتیب زیر مورد گفتگو قرار مى‏گیرد. 

گفتار اول - انتقال ضمان معاوضى 

درباره انتقال ضمان معاوضى قبل از تسلیم مبیع، دیدگاههاى متفاوتى وجود دارد كه مهمترین آنها به قرار زیر است: 

1 - با انعقاد عقد بیع، مالكیت مبیع به خریدار منتقل مى‏شود و همراه با انتقال مالكیت ضمان معاوضى نیز به او منتقل مى‏گردد. بنابراین در صورت تلف یا خسارت مبیع، تنها خریدار به عنوان مالك باید تحمل خسارت مال خویش را بنماید ولو اینكه قبل از تلف به او تسلیم شده باشد. به عبارت دیگر، تسلیم نقشى در انتقال ضمان معاوضى ندارد و به محض انعقاد عقد، مالكیت و ضمان معاوضى به خریدار انتقال مى‏یابد. مگر آنكه طرفین عقد بیع به گونه دیگرى توافق نموده باشند. این نظریه در حقوق انگلیس و آمریكا و فرانسه پذیرفته شده است. (4) طبق این نظر، همین كه مبیع به خریدار منتقل شد، همانطور كه او مالك عین و منافع آن مى‏شود و حق هر گونه تصرف مادى یا حقوقى دارد، در صورتى كه قبل از تسلیم تلف شود خسارت آن رانیز باید به دوش كشد و مسؤولیت او در برابر فروشنده نسبت‏به پرداخت ثمن باقى است و در صورتى كه نپرداخته است‏باید بپردازد. 

نوع فایل: word

سایز: 22.3 KB 

تعداد صفحه:42

برچسب ها : تلف مبیع قبل از قبض , تلف مبیع قبل از قبض , معاوضى , مالكیت , فسخ عقد , بیع , ثمن , تحقیق , جزوه , مقاله , پایان نامه , پروژه , دانلود تحقیق , دانلود جزوه , دانلود مقاله , دانلود پایان نامه , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلودجزوه , دانلود تحقیق