مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی

مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی در 22 صفحه ورد قابل ویرایش

مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی

بررسی خصوصی سازی در آموزش عالی

مقدمه:

در ایران در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی همه تلاشها متوجه تثبیت موفقیت سیاسی و اقتصادی دولت بوده و صاحبان سرمایه های بزرگ و متوسط و گاه كوچك عاملان حكومت پیشین تلقی گردیده و بعضاً مبادرت به مصادره اموال می‎شد كه در آن سالها سیاست های اقتصادی روند دولتی شدن را طی می كرد. در حالیكه به عقیده علمای دینی و قانون اساسی بطور نهادی مالكیت خصوصی جایگاه خود را حفظ كرده و حذف آن از برنامه های نظام نبود.

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وجود سه بخش دولتی، تعاون و خصوصی در اقتصاد كشور مورد تأكید واقع شده است.

امروزه روند خصوصی سازی به صورت بخش مهمی از مجموعه تحولات جهانی مطرح است، می‎توان گفت كه جریان خصوصی سازی بعنوان یكی از شاخص های اصلاحات در كنار شاخص های دیگر مانند رشد تولید ناخالص ملی، تراز پرداخت ها و مانند آن در جهت توسعه كشورهای مورد توجه سازمانهای بین المللی همچون بانك جهانی قرار گرفته است.

خصوصی سازی در كشورهای كمتر توسعه یافته فرصتی مناسب برای ایجاد تحول در اقتصاد است اما هنوز جایگاه واقعی خود را نیافته است. اجرای این امر در كشورهای پیشرفته منجر به كاهش حوزه فعالیت دولتی، انتقال مالكیت و كنترل اقتصادی، افزایش كارآیی و تعدیل یارانه ها گردیده است.

یكی از اصول موردنظر در برنامه سوم كوچك كردن میزان سلطه دولت و واگذاری قسمت هایی از امور به بخش خصوصی و افراد واجد شرایط است.

در كشور ما نیز مبحث خصوصی سازی در بخش های مختلف دولتی مطرح شده و پیرو آن در بخش آموزش عالی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

تعریف:

خصوصی سازی به عنوان الگوی ساختاری در جهت پویایی اقتصادی، افزایش كارایی و بازدهی افزایش كیفیت و كمیت خدمات از دهة 80 تا 1990 مورد توجه قرار گرفت و از اهمیت بیشتری برخوردار شده است گرایش به خصوصی سازی در ایران عمدتاً از سال 1368 در چارچوب برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی، فرهنگی دولت آغاز و در جریان همین برنامه نخستین تصویب نامه هیات وزیران در تاریخ 29/3/70 با هدف ارتقا كارآیی فعالیت ها و كاهش تصدی دولت در فعالیت های اقتصادی و خدماتی غیرضروری و نیز ایجاد تعادل اقتصادی و استفاده بهینه از امكانات كشور صادر شده است.

یكی از ویژگیهای اصلی برنامه سوم توسعه نیز توجه به اصل عدم تمركز و خصوصی سازی است.

اهداف دولت در خصوصی سازی را می‎توان به دو دسته تقسیم كرد:

الف: اهداف كلی

ب: اهداف فرعی

الف- اهداف كلی را می‎توان به شرح زیر برشمرد:

1-   كاهش ابتكار عمل های مستقیم دولت در فعالیت های اقتصادی

2-   كاهش هزینه های بودجه ای دولت كه ناشی از یارانه ها و هزینه های سرمایه ای می‎باشد.

3-   توسعه و رقابت و بهبود كارآیی عملیات سازمان اقتصادی

ب- اهداف فرعی را می‎توان به شرح زیر برشمرد:

1-   تشویق مالكیت گستردة سهام

2-   توسعه و رشد بازارهای سرمایه

3- به حداقل رساندن دخالت دیوان سالاری دولت در عملیات سازمان اقتصادی از طریق مشاركت مدیریتی یا مشاركتی

4-   تحصیل درآمدهای ناشی از سرمایه برای خزانه داری

با این اهداف دولت كارآیی سازمان اقتصادی را بالا برده و به تبع خود نیز از این افزایش كارآیی بهره می‎برد اما چه روش هایی برای اجرای خصوصی سازی یك سازمان اقتصادی وجود دارد؟

بعضی كارشناسان این مفهوم را در سه عرصه قابل اجرا می دانند:

1-   تدابیر عملیاتی

2-   تدابیر سازمانی

3-   تدابیر در مورد مالكیت

طبقه بندیهای دیگری هم وجود دارد:

1-   خصوصی سازی مالكیت

2-   خصوصی سازی مدیریت

3-   خصوصی سازی تشكیلات سازمان اقتصادی با محدودیت

بهره وری پایین دستگاه های دولتی و اتلاف منابع در این بخش از چالش های جدی چند سال اخیر در نظام مدیریت كشور بوده است بطوریكه یكی از شعارهای اصلی دولت افزایش بهره وری برای مقابله با این مشكل می‎باشد.

بخش آموزش عالی نیز از این قاعده مستثنی نیست زیرا اتلاف منابع در این بخش هم وجود دارد و نشان از بهره وری پایین است.

مزایای خصوصی سازی:

1- خصوصی سازی باعث كوچك شدن دولت از طریق واگذاری قسمتی از تصدی امور اجرایی خود به بخش خصوصی می‎شود.

2-   صرفه جویی در صرف مالیات ها و درآمد عمومی دولت در تولید مستقیم خدمات در جامعه

انواع مؤسسات آموزش عالی خصوصی

نظامهای آموزش عالی در دنیای معاصر تنوع زیادی دارند در این زمینه دو نوع عمده قابل تشخیص است: نظامهای آموزش عالی دولتی كه آموزش عالی توسط دولت فراهم و تأمین مالی می‎شود. و نظامهای آموزش عالی تركیبی كه در آن بخش های دولتی و خصوصی نقش های متفاوتی دارند. نظام آموزش عالی تركیبی در كشورهای مختلف تنوع دارد. در مواردی این نظام تحت تسلط بخش خصوصی قرار دارد و بخش دولتی محدود شده است. نظیر بسیاری از كشورهایی مانند ژاپن، جمهوری كره، فیلیپین و كلمبیا كه اقتصاد آزاد دارند. در كشورهای دیگر نیز بخش دولتی تسلط دارد، نظیر كشورهای آسیای جنوبی (هندوستان)، آفریقا و اروپای غربی. در این گونه نظامها به طور كلی بخش دولتی و خصوصی به موازات همدیگر قرار دارند. در بعضی از كشورهای مرفه نظیر هلند و بلژیك هر دو نظام با استفاده از منابع دولتی در جوار هم قرار دارند، در نظامهایی كه بخش خصوصی از نقش محدودی برخوردار است نظیر سودان، انگلستان، فرانسه، اسپانیا، تایلند و غیره بخش خصوصی در حاشیه قرار دارد.

انواع مختلف در مؤسسات آموزش عالی خصوصی را می‎توان در چهار مقوله طبقه بندی نمود:

1- نوع كاملاً خصوصی كه در آن موسسه تحت نظارت ادارة بخش خصوصی است و دولت مداخلة اندكی در ادارة موسسه دارد. این گونه مؤسسات كه از لحاظ مالی مستقل هستند در گسترش آموزش عالی به دولت كمك می‌كنند.

2- موسساتی كه هزینة كامل خود را از استفاده كنندگان نظیر دانشجویان، كارفرمایان یا هر دو تأمین می‌كنند. به لحاظ نقشی كه آموزش عالی در بازار كار دارد، این نوع خصوصی سازی ممكن است انجام پذیر نباشد و البته به لحاظ تجربی نیز احتمال دارد عملی نباشد.

3- نوع میانه ای از خصوصی سازی وجود دارد كه در آن دولت آموزش عالی را ارائه می‎دهد و لیكن سهم قابل توجهی از منابع مالی را بخش غیردولتی تأمین می‌كند. از آنجایی كه آموزش عالی یك كالای نیمه دولتی است، لذا تأمین مالی صد در صد آن به لحاظ اقتصادی قابل توجیه نمی باشد و هم چنین افراد از آموزش عالی منافعی به دست می آورند از این رو معقول نخواهد بود كه آنان سهمی از هزینه ها را بر عهده داشته باشند. بنابراین دولت، دانشجویان و خانوادة آنان بودجة عمومی آموزش عالی را تأمین می‌كنند.

4- آخرین نوع «خصوصی سازی المثنی» نامیده می‎شود كه واقعاً نمی توان آن را خصوصی سازی نامید،  این نوع مؤسسات توسط گروههای خصوصی تاسیس می‎شوند اما از كمك های دولت بهره مند می گردند و هزینه های خود را از دولت تأمین می‌كنند. بخش قابل توجهی از مؤسسات عالی در كشورهای مختلف جهان این گونه هستند و تقریبا برای تأمین كلیة هزینه های جاری از منابع دولتی استفاده می‌كنند.

برچسب ها : مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی , تحقیق بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی , پروژه بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی , مقاله بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی , دانلود تحقیق بررسی خصوصی‌سازی در آموزش عالی , پروژه , پژهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق