بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی

پایان نامه بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی در 156 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی

مقدمه

درجهان امروز كه اقتصاد حرف اول را می زند و در جریان پر تلاطم اطلاعات كه هر لحظه انبوهی از اطلاعات جدید به آن افزوده می شود و هر كشوری به فراخور حال خود از این اطلاعات بهره می گیرد و قدمی در مسیر پیشرفت برمی دارد. جا دارد كه ما ایرانیان نیز برای سربلندی و اعتلای میهن خود از هیچ كوششی فروگذار نكنیم.

با نگاهی اجمالی بر كشورهای پیشرفته و مشاهده توسعه همه جانبه آنها، انسان به شگفتی فرو می رود. چگونه این كشورها توانسته اند به این مراتب از پیشرفت مترقی دست یابند؟

شاید یكی از مهمترین دلایل این امر، اهمیت و ارزشی است كه این كشورها برای امر تحقیق و پژوهش قایل هستند. بودجه های عظیمی كه در این كشورها برای تحقیق صرف می گردد، خود مؤید این مسئله می باشد.

متأسفانه در كشور ما، بخش كوچكی از بودجه صرف امر پژوهش می گردد كه شاید همین مقدار نیز در مسیر درست به جریان نیفتد. دسترسی به آمار و ارقام صحیح بسیار مشكل است و این بخش به صورت انحصاری در اختیار دولت می باشد و در كل می توان گفت، هنوز تحقیق و پژوهش در ایران به معنی واقعی جایگاه خود را نیافته است.

امروزه هر یك از بانكها سعی و تلاش می كنند كه سهم بیشتری در بازار بدست آورند و رهبری بازار را در كنترل خود در آورند. یكی از عواملی كه به بانكها در این امر كمك می كند، مفهوم مشتری گرایی و بانك است. در این راستا بسیاری بانكها تنها به الفاظی اكتفا كرده و كمتر به صورت واقعی و عملی به آن پرداخته اند.

كلید و رمز موفقیت اجرای عملی مفهوم مشتری گرایی در استراتژی بانك نهفته است. این استراتژی باید مبتنی بر حل مسئله و مشكل مشتری از طریق نیازهای آشكار و پنهان او در حال و آینده باشد. بانك باید نیازهای آینده مشتریان را پیش بینی كرده و سعی كند آنها را تأمین كند.

تأمین نیازهای موجود مشتریان به تنهایی كافی نیست، چرا كه بانكهایی در ارائه خدمات موفق هستند كه بتوانند به نیازهای آینده مشتریان پی ببرند و به بازاریابی توجه بیشتری كنند. به عقیده پیتر دراكر، دو شرط برای موفقیت هر مؤسسه ای، بازاریابی و نوآوری است.

در این پژوهش سعی بر آن است تا با تبیین مهمترین استراتژی های مبتنی بر مشتری گرایی كه اجرای آنها موفقیت بانك را تضمین می كند به تحقق این امر كمك می كند.

این تحقیق كوششی بسیار اندك است در راه كمك به بانكها و سرانجام در راه اعتلای میهن عزیزمان. اگرچه در راه این پژوهش مشكلات عدیده ای از نظر زمانی، كمبود منابع و آمار و حتی مالی سرراهمان بود، ولی در حد توان و بضاعت از هیچ كوششی واگذار نكردیم.

در انتها برخود لازم می دانیم مراتب تشكر و قدردانی خویش را از تمام كسانی كه در این راه ما را یاری كرده اند به خصوص خانم فریده فخری زاده، استاد امین دلیری به خاطر راهنمایی ها و كادر كتابخانه پژوهشكده پولی و بانكی ابراز داریم.

وجیهه خلیلی   

فخرالسادات تولیت

      زمستان 13

«فهرست مطالب»

عنوان                                                                               صفحه

فصل یك ـ كلیات

1ـ1ـ تعریف موضوع تحقیق

2ـ1ـ اهمیت موضوع تحقیق

3ـ1ـ فرضیه ها

4ـ1ـ روش تحقیق

5ـ1ـ حدود و موانع تحقیق، اشكالات و محدودیتها

6ـ1ـ تعریف اصطلاحات و واژه های خاص در تمام مسأله

7ـ1ـ خلاصه ای از اهم گزارش

فصل دوم ـ بازاریابی بانكی در ایران و ویژگیهای خدمات بانكی

1ـ2ـ بررسی زمینه بازاریابی در نظام بانكداری ایران

بیان مسأله

2ـ2ـ مشكل اصلی: «محصول»

3ـ2ـ مشكلات مدیریتی و بازاریابی

4ـ2ـ ویژگیهای خدمات بانكی

      1ـ4ـ2ـ ناملموس بودن

2ـ4ـ2ـ ارتباط خریدار و فروشنده و تولید و مصرف همزمان

      3ـ4ـ2ـ عدم امكان ذخیره سازی و انباركردن خدمات

      4ـ4ـ2ـ بی اثباتی كیفیت خدمات

      5ـ4ـ2ـ مسئولیت امانتداری

      6ـ4ـ2ـ جریان دو طرفه اطلاعات

فصل سوم ـ مشتری گرایی، راهی به سوی موفقیت در عملیات بانكداری

1ـ3ـ ضرورت مشتری گرایی

2ـ3ـ مفهوم استراتژی مشتری گرایی

3ـ3ـ انگیزه ها و نیازهای مالی مشتریان بانكها

4ـ3ـ استراتژی های مهم در جهت مشتری گرایی

      1ـ4ـ3ـ ایجاد فرهنگ مشتری گرایی

      2ـ4ـ3ـ توانمند سازی منابع انسانی

فصل چهارم ـ كیفیت ارائه خدمات به مشتریان، جدیدترین قلمرو بازاریابی

1ـ4ـ مفهوم جدید خدمت به مشتریان

2ـ4ـ مفهوم كیفیت خدمت

       1ـ2ـ4ـ كیفیت فرآیند

       2ـ2ـ4ـ كیفیت ستاده

       3ـ2ـ4ـ كیفیت فیزیكی

       4ـ2ـ4ـ كیفیت تعاملات

       5ـ2ـ4ـ كیفیت سازمان

3ـ4ـ رابطة بین كیفیت خدمات و رضایت

4ـ4ـ مزایای رضایت مشتری

5ـ4ـ ابزار اندازه گیری كیفیت خدمت

       1ـ5ـ4ـ مقیاس كیفیت خدمت

       2ـ5ـ4ـ اجزای مقیاس كیفیت خدمت

       3ـ5ـ4ـ مدل عملیاتی / فنی كیفیت خدمت

6ـ4ـ برنامه ای برای ارائه خدمت به مشتریان

      1ـ6ـ4ـ درك انتظارات مشتریان

      2ـ6ـ4ـ برقراری اولویت برای مشتریان

      3ـ6ـ4ـ تعریف اهداف خدمت

      4ـ6ـ4ـ ارائه خدمات در تمام سطوح

      5ـ6ـ4ـ ایجاد انتظارات مطلوب در تمام مشتریان

      6ـ6ـ4ـ ایجاد ساختاری بنیادی برای ارائه خدمات

     7ـ6ـ4ـ پرورش كاركنان

     8ـ6ـ4ـ اندازه گیری رضایت مشتریان

7ـ4ـ بررسی شعارهای بانكهای ایرانی

فصل پنجم ـ نتیجه گیری و پیشنهادات

1ـ5ـ خلاصه نتایج بدست آمده در ضمن تحقیق

2ـ5ـ تصریح روابط علت و معلول  در نتیجه تحقیق ثابت و مسلم شده است.

3ـ5ـ بررسی فرضیه، تأیید فرضیه

4ـ5ـ پیشنهاد اصل عملی و تئوری بدست آمده

5ـ5ـ پیشنهادات برای انجام امری با لزوم انجام تحقیقات مكمل در زمینه موضوع تحقیق

6ـ5ـ پیشنهادات درباره روش و نحوه تحقیق و مطالعات بعدی

ـ1ـ تعریف مسأله

ما در این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع هستیم كه «آیا ناتوانی بانكهای ایرانی در برآورده كردن نیازها و خواسته های مشتریان یا به عبارتی عدم كاربرد صحیح بازاریابی در نظام بانكی، علت عدم تقاضای بهینه برای بانكهاست؟»

قبل از شروع بحث لازم است تعریفی اجمالی از موضوع داشته باشیم كه ذهن خواننده نسبت به بعضی مطالب روشن گردد.

تعریف بازاریابی: بازاریابی یكی از آن اصطلاحاتی است كه تقریباً تمامی مردم درباره ی آن اظهار نظر می كنند. اما غالب مردم در مورد این اصطلاح اشتباه می كنند. حتی بسیاری از مدیران شركتهای تولیدی و خدماتی نیز هنوز مفهوم بازاریابی را درك نكرده اند. تلقی آنها از بازاریابی معادل فروش تا تبلیغات تجاری است كه باعث افزایش فروش می گردد.

اصطلاح «بازاریابی» از كلمه انگلیسی Marketing گرفته شده است. در فرهنگ لغات، به معنای «به بازار رساندن» یا «بازاری كردن» چیزی می باشد. در مفهوم به كلیه عملیاتی اطلاق می گردد كه در فاصله بین تولیدكننده (ارائه دهنده خدمت) تا مصرف كننده (دریافت كننده خدمت) رخ می دهد. از اصطلاح بازاریابی تعاریف مختلفی ارائه شده است كه هر یك تنها به جنبه های متفاوتی از آن اشاره می كنند.

بازاریابی به عنوان یك پدیده ی تجاری، فرآیند انجام مبادله، فرآیند انتقال مالكیت محصول، فرآیند تحویل عرضه و تقاضا و... تعریف گردیده است. تعریف كاملی از بازاریابی توسط یكی از برجسته ترین تئوریسین های بازاریابی به نام پروفسور فیلیپ كاتلر ارائه گردیده است. به نظر كاتلر بازاریابی عبارت است از مجموعه فعالیتهای انسانی ـ اقتصادی در جهت ارضای نیازها و خواسته های بشر از طریق فرآیند انجام معامله.

تأكید اصلی بازاریابی بر «نیازها و خواسته های انسانی» است. عامل اصلی در بازاریابی، پیداكردن نیازهای بالقوه مشتریان و سپس رفع این نیازهاست كه نهایتاً رفع این نیازها برای مؤسسه سود ایجاد می كند.

تعریف خدمات بانكی و خدمات جمع خدمت است و عبارت است از «انجام دادن اموری كه مجموعه ای از مزایا را به مشتریان عرضه می كند».

در نظام بانكداری، خدمات ممكن است به وسیله دستگاه (عابر بانك)، فرد (مشاور) یا تركیبی از این دو (صندوقدار) عرضه شود. از جمله خدمات بانكی عبارت است از گشایش حسابهای مختلف جاری، پس انداز، سرمایه گذاری، اعطای وام و تسهیلات، خدمات امانی.

فرآیند بازاریابی خدمات مشابه فرآیند بازاریابی كالاهاست. از تمام مفاهیم بازاریابی جدید برای عرضه خدمات می توان استفاده كرد.

مطلب دیگری كه لازم است توضیح داده شود این است كه چرا بحث بازاریابی در خدمات بانكی مطرح می شود؟

برای روشن شدن این موضوع كافی است بدانیم كه امروزه بازار خدمات بانكی تبدیل به یك بازار رقابتی شده و در این میدان رقابت، بانكی موفق خواهد شد كه علاوه بر شناسایی نیازهای مشتریان، سعی در ارائه خدمات مورد نیاز آنها به صورت سریع، دقیق و نوین نماید و به كاركنان خود به عنوان كلیدی ترین عنصر آمیخته بازاریابی توجه كند. بنابراین بازاریابی وسیله ای است برای نیل به موفقیت در این بازار رقابتی. برای پیروی از فلسفه یا گرایش بازاریابی ابتدا باید به شناسایی و برآورده كردن نیازها و خواسته های مشتریان برای كسب سود پرداخت. بنابراین هنگامی كه «فروش» بر سازمان ومحصولی كه سازمان مایل است بفروشد متمركز است «بازاریابی» باید بر مشتریان و محصولی كه آنها مایلند خریداری كنند متمركز باشد. به كارگیری فلسفه بازاریابی هنگامی تحقق می یابد كه بازاریابان به رضایت مشتری توجه داشته، محصولاتی را در نظر گیرند كه نیازهای برآورده نشده  یا تشخیص داده نشده را رفع می كند. هر چه شركت یا سازمان از مشتری گرایی به منزله ی یك فلسفه ی بازرگانی بیشتر تبعیت كند. وظیفه ی بازاریابی بیشتر اهمیت می یابد. در این حالت برای موفقیت شركت، جلب رضایت مشتریان از هر عامل دیگری مهمتر است.

اكنون باتوجه به مطالب مذكور این سؤال مطرح می شود كه آیا می توان فلسفه بازاریابی را برای بانكهای ایرانی اعمال كرد. پاسخ به این سؤال به طور مشروط مثبت است.

در ایران بانك ها، دولتی و تحت كنترل قوانین و مقررات دولت هستند. چنین وضعیتی انعطاف پذیری بازاریابی را كاهش می دهد و اتخاذ موضع رقابتی را برای یك بانك خاص مشكل می سازد. به همین دلیل استفاده از فلسفه ی بازاریابی برای بانكهای دولتی تا حدودی امكان پذیر است، ولی به كارگیری این فلسفه برای بخش خصوصی متفاوت است و استفاده از ابزار آن باتوجه به سیاست های كلان اقتصادی دولت و سایت های انبساطی و انقباضی پولی  مالی كشور صورت می گیرد. بنابراین در مجموعه ای دولتی با معیارهای ارزشی خاص و همچنین در وضعیت عدم ثبات اقتصادی، بانك ها به صورت یك مجموعه یا به صورت یك مجموعه یا به صورت انفرادی به طور محدود می توانند در تحقق فلسفه بازاریابی موفقیت نسبی بدست آورند.

در راستای تحقق فلسفه بازاریابی در جهان امروز روشهای قدیمی و سنتی بازاریابی دیگر كارا نیست و در بلندمدت سازمان هایی در بازار پایدار و موفق خواهند بود كه بهره برداری بهینه را از بازاریابی جدید بنمایند.

2ـ1ـ اهمیت موضوع تحقیق

امروزه صنعت بانكداری در جهان با اشعار ارائه خدمات با كیفیت عالی، سرعت در ارائه خدمات، هزینه مبادله پائین و رضایت مشتریان، همپا با صنایع دیگر در حال پیشرفت و توسعه است و از تحولات اقتصادی عقب نمانده است. در حالی كه از دهه ی 1960 تاكنون بسیاری از بانكهای جهان برای پیشبرد اهداف خود به طور وسیع از روشهای بازاریابی نوین استفاده كرده اند، بازاریابی خدمات بانكی در ایران در سالهای پس از انقلاب به دست فراموشی سپرده شده بود. در یكی دو سال اخیر بانكهای ایرانی به طور محدود در صدد پیاده كردن اصول بازاریابی برآمده اند. ایجاد بخشهای تحقیقات و برنامه ریزی و بهبود خدمات بانكی و بازاریابی مبین این مسأله است. این در حالی است كه با در نظر گرفتن مورد نسبتاً ناچیز سیستم بانكی در ایران و عدم كارایی و اثربخشی شعب بانكها در زمینه بازاریابی و روابط با مشتریان، بانكهای ایرانی شدیداً به بازاریابی نیازمندند و سیستم بانكی ایران مستلزم تحولی در این زمینه است.

هر چند در سالهای بعد از 1370 فعالیت تبلیغاتی از سوی بانكها از طریق رسانه های جمعی و گروهی درخصوص ارائه خدمات عالی به مشتریان و سرعت در ارائه خدمات بانكی و... ارائه می گردد، ولی باید اذعان داشت این پیامدهای تبلیغاتی بیشتر جنبه شعاری داشته و در عمل مشاهده نمی گردد. عدم استفاده از امكانات بازاریابی در بانكها نتایجی از جمله تأخیر، معطلی، اتلاف وقت و اشتباه در محاسبات است كه در مجموع باعث نارضایتی مشتریان و ایجاد ذهنیت منفی در آنها می شود.

برطرف كردن مشكلات مذكور از جمله وظایف بازاریابی بانكهاست و این تحقیق و پژوهش جهت كمك به مدیران و كاركنان بانكها و مؤسسات مالی و اعتباری صورت گرفته تا آنها را قادر سازد كه خدمات بانكی را با كیفیت بهتر و سرعت بیشتر ارائه داده و زمینه هر چه بیشتر رضایت مشتریان خود را فراهم آورند.

3ـ1ـ فرضیه ها

مسأله مورد بررسی در این تحقیق را می توان اینگونه بیان كرد كه:

علت عدم وجود تقاضای بهینه در وضعیت كنونی برای بانكها و خدمات بانكی ایرانی چیست؟

3ـ2ـ مشكلات مدیریتی و بازاریابی

گفتیم كه درخصوص «محصول» اصلی نظام بانكی كشور مشكل بزرگی وجود دارد و در واقع باتوجه به وضعیت اقتصادی كنونی و سودی كه بانك پرداخت می كند، سپرده گذاری مدت دار در بانك ها منطقی به نظر نمی رسد، ولی به دلایلی سپرده گذاری در بانك ها همچنان ادامه دارد از جمله:

1ـ همه مشتریان در خرید محصولات و خدمات، منطقی عمل نمی كنند و سپرده گذاری در بانك ها تابع دلایل مختلف از جمله «عادت» است.

2ـ بسیاری از مشتریان بانك ها حاضر نیستند با خرید كالاهای سرمایه ای ریسك كنند و قدرت تحمل نوسانات قیمت این كالاها را ندارند، بنابراین ترجیح می دهند پول خود را به بانك بسپارند.

3ـ بسیاری از مشتریان بانك ها به دلیل مسائل امنیتی مایل نیستند مقادیر زیادی پول، طلا، سكه یا ارز را در منزل نگهداری كنند.

4ـ اغلب افرادی كه پول خود را در حساب های قرض الحسنه می گذارند درواقع نه به سود مادی بلكه به معنویت كار توجه دارند.

بنابراین می توان انتظار داشت فعالیت های مناسب بازاریابی حتی در وضعیت كنونی میزان سپرده گذاری را نسبت به سطح كنونی برای گروههایی كه در قسمت پیش مشخص كردیم افزایش دهد. البته اعمال كامل فلسفة بازاریابی زمانی تحقق می یابد كه میزان سود سپرده ها متناسب با وضعیت رقابتی روز تعیین شود، در این حالت برطرف كردن دیگر مشكلات بازاریابی بانك ها به اثر مضاعف و هم افزایی شدید منجر خواهد شد و باعث می شود بانك -ها بتوانند نقش خود را به طور كامل و بهینه در اقتصاد كشور ایفا كنند.

در حال حاضر در ایران نگرشی منفی نسبت به بانك ها وجود دارد. علت این امر را می توان به طور مستقیم ناشی از ضعف مدیریت و عدم پیروی از فلسفة بازاریابی در تقریباً تمام فعالیت های بانكی دانست. علاوه بر مشكلاتی كه درخصوص «محصول» بانك ها وجود دارد كمبود نیروی متخصص و عدم وجود انگیزه در كاركنان بانك در عرضة خدمات كارآمد به مشتریان، مشكلات مضاعفی ایجاد كرده است. مدیران بانك ها دربارة بازاریابی اطلاعات كمی دارند و نیازی به انجام فعالیت های علمی بازاریابی احساس نمی كنند. از آنجا كه كاركنان بانك ها مانند كاركنان بسیاری از مؤسسات دولتی دیگر انگیزة كاری ندارند، در جستجوی راضی كردن مشتریان نیستند و خود را در خدمت مشتری نمی دانند. تفكر كاركنان بانك در ایران این است: «ما در خدمت مردم نیستیم بلكه مردم در خدمت ما هستند. كاركنان بانك ها مراجعه كنندگان خود را مشتری نمی دانند، بلكه معتقدند مراجعه كنندگان برای حل مشكل خود به بانك آمده اند و برخورد آنها با مشتریان همراه با بی اعتنایی و حتی گاهی بی- ادبی است. تا زمانی كه فلسفة بازاریابی بر تمام فعالیت های بانكی حاكم  نشود دلیلی برای فعالیت های بهتر و بیشتر وجود ندارد. تفكر حاكم در بانك ها این است كه بازار بین بانكها تقسیم شده است. سهم بازار یك بانك امسال بیشتر و سال دیگر كمتر است، بنابراین دلیلی برای افزایش دادن سهم بازار وجود ندارد. بانكها بندرت از برنامه ریزی های منسجم بازاریابی استفاده می كنند یا سرمایه ها را به طور بهینه به كار می اندازند. برای افزایش سپرده ها و جذب مردم از طریق اعطای وام، كل نظام بانكی كشور را می توان با اعمال فلسفة بازاریابی و در چهارچوب اصول آن (تجزیه و تحلیل، برنامه ریزی و كنترل) متحول كرد. بانكها باید بر تحقیق درباره نیازهای مشتریان و سطح رضایت آنها و نیز شناسایی بازارهای هدف خاص تأكید بیشتری داشته باشند و فعالانه بازارهای هدف شناسایی شده را به استفاده از خدمات خود تشویق كنند. شاید بتوان گفت كه در ایران كمتر بانكی از چنین فعالیت هایی استفاده كرده است. استفاده از تحقیقات بازاریابی باعث توجه به بازارگرایی در تمام قسمتهای عملیاتی بانك می شود. بدین ترتیب عرضة خدمات مطلوب، برخورد صحیح و مناسب با مشتریان، ترفیع فروش، خدمات بانكی نو و بدیع و موضع سازی رقابتی باید به طور كارآ و هماهنگ جزو برنامه ریزی های بازاریابی قرار گیرد. در پنج زمینه مذكور، مشكلات اساسی در عملیات بانكها وجود دارد. به علت اهمیت موضوع به شرح برخی از این مشكلات كه درواقع مشكلات بازاریابی نیز محسوب می شوند می پردازیم.

برچسب ها : بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی , پایان نامه بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی , مقاله بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی , پروژه بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی , تحقیق بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی , دانلود پایان نامه بررسی نقش بازاریابی در ایجاد تقاضا برای خدمات بانكی , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق