پژوهش بررسی زمینه های توافق در دیدگاههای ایران وروسیه پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر

یکی از مهمترین مسائل موجود در بهره برداری از ذخایر نفتی و گاز و ماهیگیری و کشتیرانی دریای خزر تعیین رژیم حقوقی است که مورد رضایت تمامی کشورهای ساحلی باشد جمهوری اسلامی ایران قراردادهای 1921 و 1940 مابین ایران و شوروی سابق را تا تعیین رژیم حقوقی همه جانبه رامبنای بهره برداری از دریا می دا ند و در مقابل هر گونه بهره برداری بدون توجه به منافع کشوره

پژوهش بررسی زمینه های توافق در دیدگاههای ایران وروسیه پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر

            با فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی دریای خزر كه مرز بین خاك دو كشور ایران وشوروی سابق بود بین پنج كشور ساحلی قرار گرفته. وكشورهای استقلال یافته هركدام خواهان سهم مناسبی از منابع معدنی و آبزیان دریا هستند از آنجائیكه مطابق توافقهای گذشته بین ایران وشوروی سابق (عهد نامه مودت 1921 وقرارداد تجارت وبحرپیمایی 1940) توافقات بین این دوكشور بوده و دریای خزر از نظر حقوقی مشترك میان دوكشور بوده وحالت مشاعی داشته است وقراردادهای گذشته نیز به روشنی نحوه بهره برداری ازبستر وزیر بستر دریا را ومنابع وذخایر معدنی این دریا را مشخص ننموده است وبهره برداری از منابع زمینی آن در خارج از منطقه انحصاری 10 مایلی نیزوضعیت روشنی ندارد لذا به منظور جلوگیری از اقدامات دو جانبه و چند جانبه كشورهای ساحلی برای بهره برداری از این دریا كه مشكلات سیاسی وزیست محیطی غیر قابل جبرانی را بوجود خواهد آوردلازم است همه كشورهای ساحلی با توجه به اینكه دریای خزر یك دریای بسته است و وضعیت حقوقی این دریا بایستی توسط كشورهای ساحلی وبا یك توافق همه جانبه مشخص شود با در نظر گرفتن همه جوانب امر اقدام به تدوین رژیم حقوقی این دریا بنمایند.

        و چون كشورهای ایران وروسیه ازمهمترین كشورهای منطقه بوده كه در گذشته نیز این دریا در ما لكیت این دوكشور بوده می توانند سهم بسزایی در ایجاد توافق كشورها داشته با شند.

        بررسی ریشه های همگرایی و واگرایی دو كشور ایران وروسیه در عرصه سیاست خارجی نشان می دهد كه روزبه روز دیدگاههای این دو كشور به هم نزدیك شده و باحضور كشورهای غربی وشركتهای چند ملیتی در منطقه دریای خزر وتهدید بالقوه غربیها برای ایران وروسیه بخاطر جلوگیری از غیر قابل كنترل شدن دریای خزر این دوكشور مجبور هستند تا دراسرع وقت وضعیت حقوقی این دریا را مشخص تا از ملاحضه سایر كشورها و بهره برداریهای خودسرانه كه مشكلات متعدد امنیتی و زیست محیطی را بوجود خواهدآورد جلوگیری نماید.

       سازمان همكاری كشورهای ساحلی دریای خزر و اجلاسهای متعدد سران كشورهای ساحلی كه آخرین اجلاس آن مهرماه سال 1386 در تهران برگزار شد نشان دهنده عزم كشورهای ساحلی علی الخصوص ایران وروسیه برای حل مشكلات فی مابین و تدوین رژیم حقوقی این دریا است.  

فهرست مطالب:

كلیات تحقیق ...............................................................................................................               1

1. طرح مسا له  .........................................................................................................           1

2. فرضیه ها     .........................................................................................................           2

3. پرسش اصلی پژوهش .........................................................................................           3

4. پرسش های فرعی پژوهش ...............................................................................           3

5. فرضیه اصلی  ........................................................................................................           3

6. فرضیه های فرعی  .............................................................................................            3

7. متغیر مستقل ووابسته .....................................................................................             4

8.روش پژوهش  ....................................................................................................             4

9. هدف پژوهش  ..................................................................................................             4

10.سازماندهی پژوهش .......................................................................................              4

11. سابقه علمی ومنابع اصلی پژوهش ............................................................             5

فصل اول: اهمیت دریای خزر و موقعیت جغرافیایی اقتصادی ،

ژئوپلتیكی و زیست محیطی ..............................................................................              7

1. موقعیت جغرافیایی  .......................................................................................            8

2. آب وهوا ..........................................................................................................             9

3. اقتصاد ............................................................................................................             9  

1-3 . ماهیگیری .............................................................................................               9

2-3 . نفت وگاز ...............................................................................................            10  

3-3. بازر گانی .................................................................................................              11 

4-3. حمل ونقل ............................................................................................              11

4. ژئوپلتیك دریای خزر ................................................................................           12

                                                                                                                                                                     صقحه                                                                                                                   5. محیط زیست دریای خزر ........................................................................                  14   

فصل دوم: چالشها وزمینه های واگرایی در روابط ایران وروسیه

از دوره قاچار تاكنون ....................................................................................

بخش اول: بررسی چا لشهای موجود در روابط ایران وروسیه

از ابتدا تا فرو پاشی شوروی .......................................................................                  16

1.چالشهای موجود در روابط ایران وروسیه

در دوران تزارها ...........................................................................                        19

1-1. تصرف سرزمین هر جا كه ممكن باشد ......................                       19

2-1. جلوگیری از نفوذ كشور های مخالف منافع

روسیه در سرزمین ایران............................................................                       19

3-1. كسب سیطره بر سیاستهای داخلی و خارجی

ایران به منظور به حداقل رساندن نفوذ................................                        20

4-1. كسب حد اكثر منافع اقتصادی وسیاسی در ایران.....                    21  

2. چالشها در مناسبات ایران وروسیه پی از انقلاب

 اكتبر 197 روسیه تا پیروزی انقلاب اسلامی ....................                        21

1-2.نگاه به ایران به عنوان كشوری كه از آن طریق می توان

 انقلاب سوسیالیستی را به سایر كشور ها منتقل نمود..........                    21

2-2.كسب حداكثر منافع سیاسی واقتصادی

 به عنوان یك ابر قدرت ..........................................................                        22

3-2. دسترسی به آبهای گرم خلیج فارس و اقیانوس هند.....                  23 

4-2. تغییرات در سیاست شوروی نسبت به ایران .................                   23   

5-2. تلاش برای جذب ایران به اردوگاه كمونیست ...............                   23

  3.چالشهای بین دو كشور در دوره زمانی بین وقوع

 انقلاب اسلامی ایران و فروپاشی شوروی .....................                                            24  

1-3. تهدید منافع شوروی توسط ایران با توجه به شعار نه شرقی            24

                                                                                                                                                              صفحه

 نه غربی ...............................................                                                     24

2-3. توجه به انقلاب ایران به عنوان یك جنبش رهایی بخش                    25 

3-3. سطح پایین مبادلات اقتصادی ....................................                          26

4-3. كمك تسلیحاتی به عراق در جریان جنگ تحمیلی                          26  

بخش دوم:و عوامل واگرایی درروابط ایران

وروسیه پی از فوپاشی شوروی......................................                                      27

1. نگرش به غرب وكمیت سرمایه داری...........................                            27

2..ایفای نقش برتر در معادلات جهانی ...........................                            27

3. گسترش فروش تسلیحات روسی به ایران و

ضعف تكنولوژی ....................................................................                             27

4. افزایش هزینه های امنیتی به نفع روسیه وبه ضرر ایران                      28

5. سكوت روسیه در مقابل بهره برداری از نفت

دریای خزر توسط كشورهای آذر بایجان و قزاقستان .....                            29  

6. تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر كشورهای آسیای میانه                          30

7. تغییر در ژئوپلتیك منطقه پی از فروپاشی شوروی ...                          30  

8. بی اعتمادی نسبت به اهداف روسیه در گسترش .....                           32

9. استفاده از ایران براب وحدت آسیای مركزی

و قفقاز ........................................................................                                      33  

10. توافقات پشت پرده روسها ..............................                                   33

11. نگاه ابزاری به ایران برای گرفتن امتیازات

 بیشتر از كشورهای غربی ......................................                                      33

                                                                                            صفحه 

12. محافظ تاریخی ملت ایران ...................................                                35

13. ناهمخوانی سیاستهای روسیه در حوزه خزر

 با منافع ملی جمهوری اسلامی ایران........................                                  35

14. ناهمگونی ایدئولوژیك فرهنگی دو كشور

                                                                                                                                                          صفحه

ایران وروسیه...................................................................                                  36

15. اختلاف در منافع دراز مدت ایران وروسیه

در خصوص مسیر انتقال انرژی حوزه خزر...............                                 36

16. روابط اقتصادی چالشی برانگیز.........................                                 36

17. انعطاف روسیه در مقابل حضور كشورهای غربی                            37

18. مشكلات زیست محیطی دریای خزر بخاطر

حضور كشورهای بیگانه و اقدامات خودسرانه برخی

 كشورهای ساحلی .......................................................                               37

1-18. راهكارهی دستیابی به امنیت زیست محیطی

در منطقه........................................................................                               38

فصل سوم: دیدگاههای كشورهای ساحلی در

خصوص رژیم حقوقی دریای خزر .................                                           41

بخش اول: رژیم حقوقی دریای خزر .....................                                     44

1.رژیم حقوقی دریاها ودریاچه ها از دیدگاه

 حقوق بین الملل.......................................................                                44

2. وضعیت دریاچه خزر با توجه به كنوانسیون

حقوق دریا ها وتعیین رژیم حقوقی آن................                                46

1-2. معاهدات مربوط به دریاچه خزر ...............                               47

2-2. علل ناكارآمدی معاهدات سابق ................                               49

3-2. فروپاشی وجانشینی دولتهای تازه

استقلال یافته .........................................................                                50                                                                                   

بخش دوم:نارسایی رژیم حقوقی گذشته

 دریای خزر و پیچیدگی وضع رژیم حقوقی جدید                                    52   

بخش سوم: مواضع كشورهای ساحلی در

خصوص رژیم حقوقی دریای خزر...............                              53

1. مواضع قزاقستان ................................................                             53

2. مواضع آذربایجان ..............................................                            53

                                                                                                                                              صفحه 

3. مواضع تركمنستان ..........................................                             54

4. مواضع روسیه ...................................................                             55  

5. مواضع جمهوری اسلامی ایران ....................                             57

     فصل چهارم: زمینه های اشتراك منافع وهمگرایی ایران وروسیه در

عرصه سیاست خارجی                                                                                         63

بخش اول: سطح سه گانه همكاریهای جمهوری

 اسلامی ایران وروسیه پی ازفروپاشی............                                      64 

1. همكاریهای دوجانبه ................................... .........                       64

2. همكاریهای منطقه ای ایران وروسیه ...............                        67

1-2.همكاری برای حل بحران های منطقه ای ......                     67

2-2. سازمان همكاریهای دریای خزر......................                      68

3-2. بهره برداری از منافع انرژی دریای حزر........                      68

4-2. همكاری در خصوص انتقال انرژی ازحوزه

 دریای خزر ..................................................................                        68

5-2. ارتباط كشورهای آسیای مركزی وقفقاز

 با اقتصاد جهانی..........................................................                        69

3.همكاریهای ایران وروسیه در سطح بین المللی........                  69

بخش دوم: عوامل موثر در همگرایی جمهوری اسلامی ایران وروسیه..................... 70                                                

1 .منافع روسیه در خصوص گسترش همكاریه با ایران                70

1-1. جلب حمایت ایران برای مقابله با نفوذ

قدرتهای بیگانه در منطقه .............................................                     70

2-1. نزدیكی به ایران برای نفوذ به خاورمیانه ،

خلیج فارس وكشورهای اسلامی..................................                      71

                                                                                  صفحه

3 -1. گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران

 به منظور گرفتن امتیاز از غرب..................................                       71

4-1. همكاری با ایران برای جلوگیری از افراط گرایی قومی

 ونژادی وبی ثباتی در منطقه.... ...............                                    72

5-1. جلب حمایت ایران برای مخالفت با توسعه

 ناتو به شرق.....................................................................                       72

2. منافع ایران در گسترش همكاریهای خود با روسیه...                73

1-2. نگاه به روسیه به عنوان تامین كننده

 تسلیحات و تكنولوژی جدید......................................                        73

2-2. همكاری با روسیه برای جلوگیری از سلطه

 شركتهای خارجی وفراملیتی بر منلفع انرژی منطقه.........                          73

3-2. جلب حمایت روسیه در مقابل نفوذ كشورهای

 مخالف جمهوری اسلامی ایران در منطقه خزر...................                      73

4-2. همكاری باروسیه به منظور مقابله با

فشارهای آمریكا وغرب .................................................                          74       

فصل پنجم: نتیجه گیری......................................................................................            76      

منابع مآ خذ......................................................................... ...............                      82

برچسب ها : پژوهش بررسی زمینه های توافق در دیدگاههای ایران وروسیه پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر , بررسی زمینه های توافق در دیدگاههای ایران وروسیه پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر , توافق ایران و روسیه درباره ی رژیم حقوقی دریای خزر , زمینه توافق حقوقی دریای خزر بین روسیه و ایران , همکاری ایران و روسیه در مقابله با امریکا , پیچیدگی های رژیم حقوقی دریای خزر , چالش ها و زمینه های واگرایی در روایط ایران و روسیه , مقاله , پژوهش , تحقیق , پروژه , دانلود مقاله , دا