بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی

گزارش کارآموزی بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی در 110 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی

مقدمه :

لزوم توجه به مسائل حفاظت فنی از دستگاهها و برقراری سیستم منظمی که با مدیریتی متشکل ، به امور نگهداری دارایی های فیزیکی ( شامل ماشین آلات تولیدی ، تجهیزات تاسیسات و ساختمان ها و . . . ) رسیدگی نماید هم اکنون در جهان صنعتی به حد کافی احساس می شود. در جهت بهبود بازدهی تولید و کارایی تجهیزات ، لازم است فعالیت های مدیریت فنی ( تروتکنولوژی ) در مراحل طراحی ، ساخت ، نصب و راه اندازی و بهره برداری در سیستم های صنعتی به عنوان یک بخش اساسی و بنیانی مورد مطالعه قرار گیرند.

به عنوان نمونه در دهه سال های 1960 بر اساس تخمین های گروه مهندسین نگهداری و تعمیرات « کشور انگلستان » ، هزینه های سالیانه نگهداری و تعمیرات در کارخانه های تولید ماشین آلات ، بالغ بر سه میلیون پوند بوده ، و این مبلغ بیش از جمع هزینه های صرف شده در سال جهت تامین بهداشت ملی برای آن کشور بوده است.

طبق مطالعات انجام شده ، از کل گردش سالیانه سرمایه های کشور آلمان 5 درصد آن به بحث نگهداشت اختصاص یافته است . شاید در نگاه اول نگهداشت هزینه هایی را به سیستم اعمال نماید ، اما با مطالعات صورت گرفته در کشورهای اروپایی معلوم گردید که این سرمایه گذاری منجر به کاهش 30 درصد هزینه ها گردیده است.

اهمیت تجهیزات در سه بخش تشخیص ، مراقبت و درمان بیماران سبب شده است که بخش زیادی از بودجه مراکز درمانی به خرید تجهیزات پزشکی از داخل و عمدتاً خارج از کشور ، اختصاص یابد. به طوری که طبق تحقیقات انجام شده و اطلاعات بدست آمده می توان گفت تاکنون عددی بالغ بر 5000 میلیارد تومان دستگاه پزشکی ، آزمایشگاهی ، دندانپزشکی و بیمارستانی در کشور موجود می باشد.

متاسفانه با وجود صرف هزینه های سنگین تا کنون برنامه ریزی دقیقی برای مدیریت تجهیزات پزشکی و خصوصاً نگهداری مناسب تجهیزات پزشکی به صورت اجرایی صورت نگرفته است . تا آنجا که حتی مراکز درمانی از میزان خسارت بعمل آمده به علت فقدان نگهداری صحیح تجهیزات پزشکی ، کمبود چک لیست ها و دستورالعمل های مناسب که منجر به استفاده نادرست ، و در نهایت تعمیرات غیر قابل پیش بینی ، مکرر و خواب دستگاه شده است ، اطلاع دقیق ندارند.

معمولاً از کارافتادگی و خواب دستگاهها می تواند پیامدهای نامطلوب زیادی را به همراه داشته باشد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می گردد :

• بیکاری نیروی انسانی به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم.
•  کاهش و یا توقف فعالیت ها و خدمات بیمارستانی .
•  نارضایتی مراجعه کنندگان و تخریب روحیه کاربران دستگاهها.
• رکود و یا از بین رفتن سرمایه مراکز درمانی و در نهایت ایجاد ضرر بواسطه از بین رفتن سرمایه های ملی .

در این راستا ، سعی نمودیم مطالبی برای آشنایی دانشجویان رشته مهندسی پزشکی با بخشی از دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی گردآوری کنیم ، به امید آنکه با بکارگیری و استفاده از مطالب و تحقیق بیشتر در این زمینه ، گامی هر چند کوتاه در جهت رشد و شکوفایی کشورمان برداریم .

در پایان از تمام اساتید و دوستان بخصوص جناب آقای مهندس مهدی آذرنوش که با تلاش خالصانه خود را در تهیه و بهبود کیفیت این تحقیق یاری نمودند ، سپاسگزاریم .

سیر تاریخی علم نگهداشت :

دانش نگهداری و تعمیرات ( نت ) در طول دوران شکل گیری خود دستخوش تحولات گوناگونی بوده است. در این جا به بررسی روند دگرگونیها خواهیم پرداخت و بر این اساس سیر تاریخی تحولات حوزه نت را به سه دوره اساسی تقسیم می نماییم :

1 - دوره نخست ( BM ) :

سیر تحولات در دوره نخست تحقیقات نشان می دهد که گامهای اولیه در پیاده سازی نت در سالهای قبل از جنگ جهانی دوم رخ داده است. در آن ایام صنایع به شکل امروزی مکانیزه نبوده و لذا خرابیها و توقف ناگهانی ماشین آلات مشکلات جدی را برای دست اندرکاران امر تولید ایجاد نمی نمود ؛ به بیان دیگر ، جلوگیری از بروز عیب در ذهن اکثر مدیران و مهندسین مفهوم نداشته و یا حداقل ضرورتی از این نظر احساس نمی گردید. و اکثر شرکتها و واحدهای تولیدی و صنعتی تنها در زمانی که دستگاه و یا تجهیزات از کار می افتادند ، بازبینی و یا تعمیر آنها را آغاز می نمودند ؛ در واقع سیستم نگهداری و تعمیرات به هنگام از کار افتادگی ( Breakdown Maintenance ) معمول بود.

2 - دوره دوم ( TPM ) :

همه چیز در خلال جنگ جهانی دوم به صورتی انفجار آمیز دستخوش تحول گردید. فشارهای ناشی از زمان جنگ ، تقاضا برای انواع محصولات را افزایش داده و این در حالی بود که نیروی انسانی صنایع بشدت کاهش یافته بود ؛ این عامل سبب گردید تا مکانیزاسیون افزایش پیدا نماید. می توان سال 1950 را سال رونق طراحی و ساخت ماشین آلات مکانیزه نامید و این ایام ، سرآغاز وابستگی صنایع به تجهیزات مکانیزه و اتوماسیون بوده است.

با افزایش روزافزون اتوماسیون مساله شکست و از کارافتادگی ماشین آلات نیز از اهمیت بیشتری برخوردار می گشت. پس از گذشت چند سال روند افزایش خرابیها به گونه ای گردید که کمیت و کیفیت تولیدات را تحت الشعاع خود قرار داده و اسباب نارضایتی صاحبان صنایع را فراهم نمود. ادامه این روند ناخوشایند ، مدیران و کارشناسان را به فکر چاره و راه حلی مناسب برای جلوگیری از روند رو به رشد عیوب نمود.

در این رهگذر سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه ( Preventive Maintenance ) بعنوان چاره درد و راه حلی مناسب در کشور آمریکا پیشنهاد گردید و به اجرا درآمد. نیاز صنایع بر تولید محصولات با کیفیت بالا و قیمت مناسب جهت افزایش توانایی رقابت در بازار موجب گردید که استفاده از سیستم PM رونق یافته و در این راستا اجرای تعمیرات و تعویضهای پیشگیرانه دوره ای بعنوان موثرترین راه حل جهت کاهش خرابیها مورد استفاده قرار گیرد.

در طول دهه 1950 نت پیشگیرانه به تدریج تکامل یافت تا پاسخگوی نیازهای جدید صنعت باشد. در این راستا سیستم نگهداری و تعمیرات بهره ور( Productive Maintenance ) در سال 1954 به صنایع آمریکا معرفی گردید. در این سیستم ضمن تاکید بر روی اصلاح خرابیهای اتفاقی و از کار افتادن غیر منتظره تجهیزات با بهره گیری مناسب از علوم آمار و احتمالات و پژوهش عملیاتی ، شبیه سازی ، اقتصاد مهندسی ، تئوری صف و نگرشهای تحلیلی ، تکنیکها و مدلهایی برای حالات مختلف انواع دستگاهها و تجهیزات ابداع شد که متخصصین این رشته می توانستند اصول فعالیتها و عملیات نگهداری و تعمیرات را به نظم درآورده و خرابیها را پیش بینی نمایند تا جهت نگهداری و تعمیر آنها برنامه ریزی انجام پذیرد.

دهه 1960 را می توان دهه گسترش استفاده از نت بهره ور در صنایع نامید. معرفی نت بی نیاز از تعمیر ، مهندسی قابلیت اطمینان و مهندسی قابلیت تعمیر ( 1962 ) از نتایج تحقیقات انجام شده در این دهه بوده که در تکامل سیستم نت بهره ور بسیار موثر بوده است.

معرفی سیستم نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر ( Total Productive Maintenance ) در دهه 1970 از سوی صنایع ژاپنی را می توان بعنوان آخرین دستاورد در دوره دوم تحولات نگهداری و تعمیرات نامید. سیستم TPM در حقیقت همان سیستم نت بهره ور به شیوه آمریکایی است که در جهت سازگاری با شرایط صنعتی ژاپن در آن بهبودهایی داده شده است ؛ ابتکار محوری و حساس در اصول TPM این است که اپراتورها خودشان به امور اصلی و اولیه نگهداری و تعمیرات ماشینهای خودشان می پردازند. در نت بهره ور فراگیر نتایج حاصل از فعالیت های صنعتی و تجاری به صورت
اعجاب انگیزی بهبود یافته و سبب ایجاد یک محیط کاری با بهره وری بالا ، شادی آفرین و ایمن با بهینه سازی روابط بین نیروی انسانی و تجهیزاتی که با آن سر و کار دارند ، می گردد.

3 - دوره سوم ( RCM ) :

میزان افزایش سرمایه گذاری بر روی ماشین آلات صنعتی و اتوماسیون از یکسو و افزایش ارزش مالی و اقتصادی آنها از سوی دیگر منجر به آن شد که مدیران و صاحبان صنایع به فکر راهکارهایی منطقی بیفتند که قادر به بیشینه سازی طول عمر مفید تجهیزات تولیدی و طولانی کردن چرخه عمر اقتصادی آنها باشد. افزایش میزان اثربخشی ماشین آلات ، بهبود کیفیت محصولات در کنار کاهش هزینه های نت و عدم خسارت به محیط زیست از جمله مواردی است که باعث ایجاد تحولی جدید در زمینه نگهداری و تعمیرات گردید.

دست آوردهای جدید نت در این دوره عبارتند از :

3-1- معرفی سیستم نگهداری و تعمیرات بر پایه شرایط کارکرد ماشین آلات و ترویج استفاده از روشهای CM همچون آنالیز لرزش ، حرارت سنجی و... ( Reliability Centered Maintenance  )

3-2- معرفی و بکارگیری انواع روشهای تجزیه و تحلیل خرابیهای ماشین آلات.

3-3- طراحی تجهیزات با تاکید بیشتر بر قابلیت اطمینان و قابلیت تعمیر .

3-4- تحول اساسی در تفکر سازمانی به سمت مشارکت و گروههای کاری.

3-5- معرفی سیستم نگهداری و تعمیرات موثر .

3-6- معرفی روش نت مبتنی بر قابلیت اطمینان به عنوان روشی جامع جهت تصمیم گیری در استفاده صحیح از انواع سیستم های نگهداری و تعمیرات موجود.

RCM فرآیندی است که اولاً معین می کند چه کاری می بایست برای تداوم عمر هر گونه سرمایه فیزیکی انجام شود و دوم آنکه انتظاراتی را که کاربران از تجهیزات دارند ، عملی می نماید.

انواع سیستم های نگهداری و تعمیرات :

سیستم نگهداری و تعمیرات واکنشی ( Reactive Maintenance )

این استراتژی بیان می کند که :

بعد از وقوع خرابی نسبت به تعمیر ماشین و بازگشت وضعیت به حالت اولیه اقدام می گردد.         ( Fix it after it Breaks)در استاندارد TPM از این روش با عنوان (Breakdown Maintenance  ) یاد شده و در ایران نیز عنوان (Emergency Maintenance ) برای این روش مورد استفاده قرار   می گیرد.

همانگونه که اشاره نمودیم این سیستم در سالهای آغازین تکامل نت مورد استفاده قرار می گرفته و بدین سبب با ساختار امروزی ماشین آلات و تجهیزات همخوانی چندانی نداشته و معایب زیر را با خود به همراه دارد :

1 - کاهش ایمنی کار با ماشین آلات .

2 - عدم برنامه ریزی دقیق تولید به علت بروز مشکلات کمی و کیفی .

3 - نیاز به گروه تعمیراتی قوی و آماده به کار .

4 - افزایش زمان تعمیرات به علت مشاهده خرابیهای فرعی .

5 - نیاز به ذخیره و انبار کردن وسیع قطعات .

فهرست مطالب:

بخش اول : بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی ....             1

- سیر تاریخی تحولات علم نگهداشت و تعمیرات......................................................................... 2       

- انواع سیستم های نگهداری و تعمیرات......................................................................................... 5       

- معرفی ویژگی های نرم افـزار مدیریــت نگهـــداری   پیشگیـــرانــه و  شرکت ارائه دهنده .............. 9

- معرفی شرکت های ارائه دهنده خدمات نگهداری پیشگیرانه ................................................ 14

- نگهداری تجهیزات پزشکی ، تدابیر ، تسهیلات ، تجهیزات...................................................... 17

- کالیبراسیون و اهداف آن .................................................................................................................. 20

- تقسیم بندی استانداردهای آزمایشگاه کالیبراسیون .................................................................. 22

- شیوه اجرای کالیبراسیون ................................................................................................................. 23

- فنون کالیبراسیون................................................................................................................................. 25

- برچسب های کالیبراسیون................................................................................................................. 28

- آزمایشگاه کالیبراسیون و تجهیزات پایه آن ................................................................................. 30

- نظرات مسئولین وكارشناسان در زمینه آداب نگهداری تجهیزات پزشکی........................... 32

- جمع بندی و پیشنهادات.................................................................................................................. 55

بخش دوم : آشنایی با سیستم بیمارستان و شناسنامه های تجهیزات پزشکی........ 57

-        تاریخچه بیمارستان های  22 بهمن و آریا ..................................................... 58

-        ساختار و چارت بیمارستان............................................................................. 60

-        شرح وظایف کارشناس مسئول مدیریت نگهداشت............................................................... 62

-        مدیریت تجهیزات پزشکی............................................................................................................ 63

-        سیستم  سنتی مدیریت تجهیزات پزشکی.............................................................................. 63

-        سیستم  مدرن مدیریت تجهیزات پزشکی............................................................................... 65

-        اهم فعالیت های گروه مدیریت تجهیزات پزشکی................................................................. 65

-        شناسنامه گازومتری....................................................................................................................... 71

-        شناسنامه میکروسکوپ................................................................................................................. 77

-        شناسنامه سانتریفوژ....................................................................................................................... 83

بخش سوم : کالیبراسیون .......................................................................................... 89

-        کالیبراسیون PH متر..................................................................................................................... 90

-        کالیبراسیون سانتریفوژ.................................................................................................................. 91

-        کالیبراسیون ترازوی حساس........................................................................................................ 96

ضمائم.................................................................................................................................................................. 99

-        پیش نویس ضوابط مدیریت نگهداشت وسایل و تجهیزات پزشکی

-        سیستم جامع مدیریت تجهیزات پزشکی ( PMq )

منابع  ......................................................................................................................... 100

برچسب ها : بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی , گزارش کاراموزی بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی , کاراموزی بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی , کارورزی بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی , دانلود گزارش کارآموزی بررسی دستورالعمل های نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی , نگهداشت و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی