بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران

پایان نامه بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران در31 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران

بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران

بیان مسئله:

كنترل میزان رشد جمعیت یكی از مهمترین شاخصهای توسعه بحساب می آید. جمعیت دنیا در سال 1950 دو و نیم میلیارد نفر بوده و اكنون از مرز 6 ملیارد نفر گذشته است و پیش بینی می شود در سال 2025 میلادی به 5/8 میلیارد نفر برسد طی همین سالها در ایران روند رشد جمعیت از متوسط دنیا بالاتر بود و جمعیت 10 میلیونی 100 سال قبل اكنون به نزدیك به 7 برابر رسیده است[i].

كشور جمهوری اسلامی ایران كه در دوران سالهای اولیه انقلاب دارای رشد جمعیت بالا و در حدود7/2 (كه تا 4/3 نیز ذكر شده است)[ii] و در سالهای اخیر این میزان رشد  تا حدود 7/1 (و مواردی تا 2/1 نیز ذكر شده) كاهش یافت این كاهش رشد جمعیت ناشی از اجرای طرحها و برنامه های كنترل جمعیت در سالهای اخیر بوده است.

هرم سنی جمعیت ایران در سالهای اول بعد از انقلاب شكلی مخروطی با قاعده پهن به خود گرفت كه این شكل نشانگر رشد جمعیت بالا است و در سالهای بعد این رشد بسرعت كنترل و باعث تغییر در شكل نمودار فوق گردید بطوری كه اكنون یك ناحیه فرو رفته در قاعده مخروط را می توان بوضوح مشاهده كرد مشابه این  تغییر را می توان در نمودار رشد جمعیت كشور های اروپایی و بخصوص در كشور آلمان پس از جنگ جهانی اول مشاهده نمود كه البته این تغییر شكل نمودار در اروپا در بین گروه جوانان و افراد میانسال (بویژه مردان ) و بدلیل كشته شدن سربازان در جنگ بوده است در حالی كه تغییر شكل مزبور در كشور ما ناشی از كنترل رشد جمعیت و تنظیم خانواده می باشد.

كشور ایران دارای جمعیت جوانی می باشد و برابر آمار (در زمان مطالعه) حدود 35% جمعیت كشور را افراد زیر 18 سال تشكیل می دهند این آمار اهمیت تحقیق در مسائل جوانان و از جمله مسئله ازدواج را روشن تر می نماید[iii].

براساس مطالعات انجام شده در سال 1365 از سوی سازمان ثبت احوال نشان می دهد كه 99 در صد از زنان كشور ما موفق به ازدواج می شوند و تنها یك درصد آنان تا پایان عمر خود موفق به ازدواج نمی شوند[iv].

شاخص دیگر میانگین طول مدت ازدواج است كه این رقم در جامعه ما بسیار بالا است.

الگوی ازدواج در ایران بر اساس باور مردم به این گونه است كه شوهر باید از زن بزرگتر باشد و میزان تفاوت سن حداقل 5 سال را لازم و این اختلاف سن را ضامن بقای خانواده ها می دانند.

 همچنین طبق تحقیق انجام شده از سوی سازمان ثبت احوال میزان تفاوت سنی زن و مرد در كشور طی سالهای دهه 60 بین 8/4 تا 1/5 بوده است[v] اخیرا مجلس شورای اسلامی نیز در یك طرح پیشنهادی سن قانونی ازدواج برای مردان 18 و برای زنان را 15 سال اعلام نمود.

آمار های موجود اختلاف سن زن و مرد را در جوامع مختلف و از جمله در جوامع غربی نیز در همین حدود نشان می دهد تا به آنجا كه فرمول زیر را كه از دوران ارسطو باقی مانده است برای تعیین سن مناسب ازدواج زن و مرد صادق دانسته اند.

7+ (2/ سن مرد) = سن زن

نمودار شماره 1: نمایش میانگین سن ازدواج در زن و مرد بر اساس فرمول فوق

بر اساس این طرز تفكر و طبق فرمول فوق مشخص است كه با افزایش سن ازدواج  میزان اختلاف سن زن و مرد نیز افزایش می یابد به گونه ای كه سن مناسب زن برای مرد 14 ساله معادل 14 سال و برای مرد 20 ساله معادل 17 سال و برای مرد 40 ساله معادل 27 سال و برای مرد 60 ساله معادل 37 سال خواهد بود.

نتیجه چنین تفكری در صورتی كه میزان رشد جمعیت همواره مثبت  باشد آن است كه همیشه تعداد زنان در معرض ازدواج به  مردان در معرض ازدواج بیشتر بوده است این موضوع تا كنون مشكل حادی را برای ازدواج زنان بوجود نیاورده لیكن این مشكل همیشه بطور مزمن خود را بروز داده است اگر چه تعدد زوجات باعث شده است تا ازدواج تعداد كمی از این بانوان نیز ممكن گردد.

بر اساس آمار منتشره از سوی سازمان ثبت احوال 82/2 درصد مردان كشور ما در سال 1370 دارای 2 همسر بوده اند كه تعداد بیش از 345 هزار نفر از زنان را شامل می شود[vi] اگر فرض كنیم  كه فرهنگ چند همسری در جامعه همچنان حاكم باشد باز هم نمی توان انتظار داشت كه كلیه دختران فرصت ازدواج را پیدا نماید ضمن آنكه عوارض چند همسری را نیز باید پذیرا باشند.

به ازای هر مرد در سن ازدواج حداقل یك زن در سن ازدواج و با اختلاف سنی ذكر شده وجود دارد لیكن با توجه به الگوی سنی ازدواج و فرهنگ اختلاف سن زن و مرد حاكم بر كشور ما انتظار می رود با توجه به تغییراتی كه در میزان رشد جمعیت در كشور ما اتفاق افتاده است و منحنی هرم سنی در بخش قاعده آن دچار فرورفتگی شده است در سالهای آینده تعداد پسر های آماده ازدواج از تعداد دختر ها بیشتر شده و چه بسا تعداد قابل توجهی از آنان تا پایان عمر مجرد باقی بمانند اگر چه ممكن است تعدادی از مردان به فكر خروج ازكشور برای ازدواج افتند البته امكان واردات دختر از كشور های دیگر را نیز می توان در نظر گرفت! در هر حال این مشكل را با قانون چند همسری هم نمی توان رفع نمود!!

لازم به ذكر است در صورتی كه بخشی از افراد جامعه بدلیل عدم تعادل تعداد پسر و دختر آماده ازدواج مجرد باقی بمانند علاوه بر ایجاد زمینه های فساد برای آنان بخش وسیعی ازافراد متاهل جامعه را نیز به فساد سوق می دهند حال این سوال پیش می آید كه آیا افزایش تعداد افراد مجرد در جامعه را باید یك معضل بشمار آورد و یا اینكه مانند غربیها آن را به عنوان عامل كنترل جمعیت بحساب آورده و از آن استقبال نمود به هر حال پیش بینی میزان تجرد در بین زنان و مردان در سالهای بعد می تواند امكان تصمیم گیری های حساب شده و بموقع برای سیاستگزاران بهداشتی و بلكه فرهنگی و اقتصادی را فراهم سازد.

در یك بررسی وسیع كه بوسیله دفتر سلامت خانواده و جمعیت در وزارت بهداشت و درمان و با نظارت مركز آمار و همكاری كارشناسان و سازمانهای بین المللی در مهر ماه  سال 1379 انجام شد آمار  و اطلاعات بسیاری در زمینه جمعیت و شاخصهای توسعه جمع آوری گردید در این تحقیق علاوه بر سن تولد كلیه افراد خانواده سن ازدواج در زوجین مورد سوال قرار گرفت كه زمینه  بسیار مناسبی را برای انجام تحقیق در این زمینه فراهم ساخته است[vii].

لازم به ذكر اكنون نتایج این مطالعه تحت عنوان سیمای جمعیت و سلامت در جمهوری اسلامی ایران (مهر ماه 1379) منتشر شده است

برآورد وضعیت الگوی سنی ازدواج در آینده كشور:

         از آنجا كه اصولا تعداد متولدین پسر و دختر در بدو تولد تقریبا برابر می باشد (نسبت جنسی حدود 105 می باشد به بیان دیگر اختلاف احتمال پسر زایی نسبت به دختر زایی حدود 5/2 درصد می باشد) در صورتی كه افراد هر گروه سنی با هم سن خود ازدواج نمایند تعادل تقریبا در جامعه برقرار می گردد اما همانگونه كه در منحنی هرم سنی ملاحظه می شود تعداد متاهلین از هر گروه سنی در بین خانمها بیش از آقایان می باشد علت این پدیده نیز بخاطر اختلاف سنی مردان و زنان در هنگام ازدواج می باشد. با توجه به رشد مثبت جمعیت در گروه سنی متولدین قبل از سال 1364 طبیعی است كه تعداد خانمهای متاهل هر گروه سنی در مقایسه با مردان متاهل از همان گروه سنی بیشتر باشند.

در نتیجه تعداد افراد مجرد مرد از هر گروه سنی بیش از افراد مجرد زن از همان گروه سنی می باشد لیكن با توجه به الگوی سنی ازدواج حاكم بر جامعه كه مردان با زنان 5 سال كمتر از خود ازدواج می نمایند علی رغم بیشتر بودن تعداد مردان در عمل تعداد زنان بیشتری برای ازدواج وجود دارند كه در جامعه شانس ازدواج كمتری را خواهند داشت مگر آنكه به ازدواج به طریقه چند همسری تن دهند.

در گروه سنی متولدین بعد از سال 1364 اوضاع بر خلاف گروه فوق اتفاق می افتد بدین صورت كه بدلیل افت شدید رشد جمعیت تغییر در شكل هرم و فرو رفتگی در قاعده هرم اتفاق افتاده است و  می توان پیش بینی كرد كه علیرغم برابری جمعیت های زن و مرد در هر گروه سنی، بدلیل وجود اختلاف سنی هنگام ازدواج كه بطور معمول 5 سال می باشد در صورتی كه این الگو همچنان ثابت باقی بماند تعداد زیادی از مردان گروه های سنی یاد شده هرگز موفق به ازدواج نخواهند شد این موضوع بدلیل نبودن زنان در معرض ازدواج ازگروه 5 سال كمتر به تعداد كافی می باشد. 

برای نشان دادن وضعیت فوق ابتدا با ترسیم نمودار هرم سنی و سپس هرم سنی افراد مجرد جامعه زمینه مقایسه تعداد موارد زن و مرد به تفكیك هر گروه سنی فراهم گردید كه در نمودار موارد اختلاف به صورت خط چین ترسیم شده است در ادامه برای مقایسه تعداد موارد زنان و مردان در گروه های متقارن یكدیگر كه با 5 سال اختلاف از هم می باشند هرم سنی فوق با حركت دادن نمودار بخش زنان به سمت بالا و تقارن گروه های سنی مرتبط با یكدیگر زمینه مناسبی برای مقایسه فراهم شد سپس با مشخص نمودن میزان اختلاف تعداد زن و مرد بوسیله خط چین مواردی كه بدلیل عدم تناسب جمعیت های زن و مرد در جامعه هرگز موفق به ازدواج نخواهند شد مشخص گردید.

لازم به ذكر است كه با توجه به گذشت حدود سه سال از زمان بررسی برای برآورد وضعیت موجود ابتدا نسبت به برآورد تعداد موارد ازدواج بر اساس سه سال 77 تا 79 اقدام گردید و سپس آنها را از تعداد موارد برآورد شده افراد مجرد كاسته شد. مقادیر بدست آمده با بررسی های اولیه اختلاف كمتر از 10 درصد را نشان می دهند.

برچسب ها : بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران , پایان نامه بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران , مقاله بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران , پروژه بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران , تحقیق بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران , دانلود پایان نامه بررسی الگوی سنی ازدواج در ایران , الگو , سن , ازدواج , ایران , پروژه , پایان نامه , مقاله , تحقیق , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پایان نامه , دانلود مقاله , دانلود تحقیق