حقوق مالی زن از منظر قرآن و روایات

اسلام به عنوان دینی جامع و کامل، در روابط انسان با همنوعانش مقرراتی را وضع کرده است که از جمله ی این مقررات، حقوق و تکالیفی است که اعضای یک خانواده به ویژه زن و شوهر بر عهده دارند

اسلام به عنوان دینی جامع و کامل، در روابط انسان با همنوعانش مقرراتی را وضع کرده است که از جمله ی این مقررات، حقوق و تکالیفی است که اعضای یک خانواده به ویژه زن و شوهر بر عهده دارند. از میان اعضای خانواده ، زن از جایگاه ویژه ای برخوردار است و لذا برخی از آیات قرآن کریم و بخش وسیعی از روایات اسلامی به حقوق و تکالیف زن به عنوان فرزند، همسر یا مادر اختصاص پیدا کرده است. نظام جمهوری اسلامی ایران به تأسی از قرآن و روایات احیای حقوق مادی و معنوی زن را مورد توجه خود قرار داد. اختصاص اصولی از قانون اساسی به زن و حقوق او مؤید این مطلب است از جمله حقوق زن ، حقوق مالی اوست که متأسفانه آن چنان که باید و شاید و در خور شأن آنان ، مورد توجه قرار نگرفته است در این مقاله برآنیم ضمن بررسی مسأله حقوق زن اعم از مالی و غیر مالی، حقوق مالی او را که شامل ارث، نفقه ، مهریّه ، مالکیّت و ...است مورد بررسی قرار دهیم تا ضمن تبیین موضوع، دیدگاه قرآن ، روایات و فقه اسلامی پیرامون مسأله روشن گردد.

فهرست مطالب

فصل اوّل : کلیّات

بخش اوّل: کلیّات تحقیق

1-1-1.مقدّمه............................................................................................ 3

1-1-2.بیان مسأله ........................................................................................ 5

1-1-3.پیشینه ی تحقیق................................................................................ 5

1-1-4.ضرورت انجام تحقیق...................................................................... 5

1-1-5.سؤالات تحقیق ............................................................................. 6

1-1-6.فرضیّه ها .................................................................................. 7

1-1-7.اهداف ...................................................................................... 7

1-1-8.مشکلات تحقیق.................................................................... 7

بخش دوّم : تعاریف و اقسام آن

1-2-1. مفهوم شناسی............................................................................... 9

1-2-1-1.حقّ در لغت............................................................................... 9

1-2-1-2.حقّ در اصطلاح........................................................................ 10

1-2-1-3.تعریف حقوق .......................................................................... 10

1-2-2.اقسام حقوق .................................................................................. 11

1-2-2-1.حقوق مالی ............................................................................... 11

1-2-2-2.حقوق غیر مالی.................................................................... 12

فصل دوّم :حقوق زن در گذرگاه تاریخ

مقدمه................................................................................................. 14

2-1.زن در تمدّن ها و شریعت های قبل از اسلام............................................ 14

2-1-1.روم قدیم ............................................................................... 14

2-1-2.یونان..................................................................... 15

2-1-3.هند .................................................................

عنوان صفحه

2-1-4.مصر.............................................................................. 19

2-1-5. ایران باستان............................................................................ 20

2-1-6. عرب جاهلیّت...................................................................... 22

نتیجه ......................................................................................... 24

فصل سوّم :جایگاه زن در ادیان آسمانی

- مقدمه...................................................................................... 27

3-1.زن در آیین یهود.............................................................................. 27

3-2.زن در آیین مسیح .......................................................................... 29

3-3.زن در شریعت اسلام...................................................................... 30

3-3-1.اصول و مبانی نظام حقوقی اسلام .................................................. 32

3-3-1-1.منابع نظام حقوقی اسلام........................................................ 33

3-3-2.دیدگاه اسلام در تساوی یا تشابه ................................................. 33

3-3-3.تفاوت زن و مرد از دیدگاه اسلام................................................. 34

3-4.دیدگاه های بشری در باره ی ریشه ی نابرابری ....................................... 36

3-4-1.زیستی – ژنتیکی ........................................................... 36

3-4-2.کارکرد گرایانه ......................................................................... 38

3-4-3.مناسبت های اقتصادی ......................................................... 39

3-4-4. مناسبت های فرهنگی ............................................................... 40

3-4-5-رمز تفاوت های زن و مرد...................................................... 42

نتیجه.................................................................................... 47

فصل چهارم : اصول حاکم بر حقوق مالی زن

4-1.- اصل استقلال مالی و اهلیّت تملۀک زن......................................... 50

فهرست مطالب

عنوان صفحه

4-2.حقوق مالی ................................................................................. 56

4-2-1.مهریّه ....................................................................................... 56

4-2-2.نفقه....................................................................................... 73

4-2-3.ارث........................................................................................ 92

4-2-4.دیه .................................................................................. 115

4-2-5.مالکیّت....................................................................... 124

فصل پنجم: حقوق غیر مالی زن

5-1.حقوق غیر مالی زن......................................................................... 128

5-1-1.ازدواج.................................................................................... 128

5-1-2.جهیزیه ..................................................................................... 132

5-1-3.قصاص ...................................................................................... 136

5-1-4.طلاق.................................................................................... 153

5-1-5.مصادیق حقوقی غیر مالی..................................................... 165

نتیجه گیری ............................................................................. 179

پیشنهاد......................................................................... 181

فهرست منابع.. 182

برچسب ها : حقوق مالی زن از منظر قرآن و روایات , حقوق مالی زن , قرآن , روایات

بررسی ویژگی انسان کامل از منظر قرآن و جایگاه آن در مكتب اگزیستانسیالیسم

در این تحقیق سعی بر این است تا گزارشی از ویژگی انسان کامل را از منظر قرآن و جایگاه آن را در مکتب اگزیستانسیالیسم مورد بررسی قرار دهیم بعد از ذکر بیان مسئله در فصل اول در فصل دوم به بررسی انسان کامل می پردازیم و در انتهای تحقیق انسان کامل را از منظر مکتب اگزیستانسیالیم مورد بررسی قرار می دهیم

در این تحقیق سعی بر این است تا گزارشی از ویژگی انسان کامل را از منظر قرآن و جایگاه آن را در مکتب اگزیستانسیالیسم مورد بررسی قرار دهیم. بعد از ذکر بیان مسئله در فصل اول , در فصل دوم به بررسی انسان کامل می پردازیم و در انتهای تحقیق , انسان کامل را از منظر مکتب اگزیستانسیالیم مورد بررسی قرار می دهیم.(محقق)

انسان از جهات مختلف یكی از مهم‌ترین محورهای بحث همه ی مكتب‌ها و جهان‌بینی‌ها است. در این میان تبیین سعادت و كمال انسان در راه رسیدن به آن، از حساسیّت و اهمیّت بیش‌تری برخوردار است.یكی از اصول و مبانی هر جهان‏بینی و یكی از محورهای اساسی معرفت‏و اندیشه بشری، «انسان» و مباحث مربوط به او است كه همواره توجّه‏ و اهتمام اندیشه‏وران و متفكّران را به خود جلب كرده است و در بخش‏ها و به شیوه‏های گوناگون، شناخت انسان و خصوصیات و توانمندی‏های ‏او را مطرح كرده‏اند.( حسن زاده آملی، 1366، ص‌ 66)

در حالی كه مكاتب جدید به‏رغم اختلافاتی كه دارند، انسان محوری (به جای خدا محوری) و اومانیسم را محور و اساس‏ همه‌چیز و تنها راه تأمین سعادت و كمال بشر و رهایی از ظلمت و محدودیت و حقارت معرّفی می‏كنند، در آموزه‏های ادیان الهی و به‏ویژه اسلام، انسان، جز با خدا محوری و پیوند با مبدأ آفرینش به حیات‏ حقیقی و انسانی و جایگاه برجسته و ممتاز خویش دست نمی‏یابد. آفرینش و طبیعت انسانی به‌گونه‏ای است كه جز در پرتو هدایت الاهی، استعدادها و توانمندی‏هایش شكوفا نمی‏شود و انسان منهای خدا، حتّی در معیشت و زندگی دنیایی كامیاب و در آرامش است. (ر.ك: سوره طه (20): 124) (همان منبع ، ص 67)

در فرهنگ دینی، انسان، مخلوق خدا است و از این جهت، به دیگر پدیده‏های عالم می‏ماند؛ امّا هرگز در رتبه و جایگاه آن ها قرار ندارد. انسان، خلیفه خدا، هدف و غایت آفرینشِ پدیده‏های دیگر، بلكه حاكم ‏بر آن‏ها، اشرف مخلوقات و یگانه موجودی است كه روح خدا در او دمیده شد و صبغه الهی دارد؛ و محوریّت انسان نه تنها مستلزم نفی خدا نیست؛ بلكه انسان جز با خدا ظرفیتش تكمیل، و دل او پُر، و اشباع ‏نمی‏شود؛ زیرا موجود نامحدود جز با نامحدود و مطلق آرام نمی‏گیرد. 

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش

1-1-مقدمه.. 2

1-2- تبیین موضوع.. 3

1-3- بیان مسئله.. 5

1-4- ضرورت و اهمیت تحقیق.. 10

1-5- روش تحقیق.. 14

1-6- مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 15

1-7- اهداف تحقیق.. 20

1-7-1- هدف کلی20

1-7-2- اهداف جزئی20

1-8-تعاریف اصطلاحات و واژه ها.. 21

فصل دوم: ادبیات پژوهش

2-1-انسان کامل.. 24

2-2-كمال انسان‏.. 24

2-2-1- تعریف كمال‏26

2-2-2-فرق كمال با تمام‏28

2-2-3-كمال مدّعای همه مكاتب‏30

2-3- دیدگاه برخی مكاتب به انسان كامل‏.. 31

2-3-1- مكتب عقلیون‏32

2-3-2- مكتب عرفان و تصوّف‏35

2-3-3-مكتب قدرت‏41

2-3-4- مكتب ضعف‏46

2-3-5- مكتب اسلام‏47

2-4- اسوه حسنه در انسان کامل.. 52

2-5- کیفیت صعود انسان کامل.. 61

2-6- مقامات و حالات عرفاء.. 63

2-7- نگره قرآن به انسان كامل.. 65

2-8- بشر بودن انسان كامل.. 67

2-9- مقام انسان كامل.. 67

2-10- ویژگیهای انسان کامل از نظر قرآن و احادیث.. 75

فصل سوم : نقد و بررسی نظریه مکتب اگزیستانسیالیسم

3-1-مقدمه.. 79

3-2- نقد و بررسی نظریه مكتب اگزیستانسیالیسم.. 80

3-3- « اصالت وجود» در اگزیستانسیالیسم.. 81

3-4-نتایج تعلق و وابستگی انسان.. 83

3-5- «اعتقاد به خدا» از دیدگاه مکتب اگزستانسیالیسم.. 85

3-6- کمال، حرکت از «خود » به «خود».. 86

3-7- اشتباه مکتب اگزستانسیالیسم در مورد رابطه انسان با خدا 89

3-8- «خودآگاهی» و «خدا آگاهی».. 90

3-9- پاسخ به چند اشکال دیگر.. 92

3-10- «کمال هدفی»و «کمال وسیله ای».. 94

3-11- «آزادی» در تعبیرات اسلامی.. 96

3-12- تاریخچه اصطلاح انسان کامل نزد صوفیه و عرفا.. 100

3-13- انسان کامل از دیدگاه ابن عربی.. 102

3-14- انسان کامل از دیدگاه جیلی.. 104

3-15- انسان کامل از دیدگاه عزیزالدین نسفی.. 106

3-16- سیر صعود و تکامل انسان.. 111

3-17- ولایت، مرتبه‌ای كامل‌تر از نبوت.. 116

3-18- سلسله مراتب اولیاء و تعدادشان.. 117

فصل چهارم: انشان كامل در مكتب اگزیستانسیالیسم و مقایسه با مكاتب دیگر. 122

4-1- ماهیت انسان از نظر مکتب اگزیستانسیالیسم و مکتب صدرایی 122

4-2- مکتب اگزیستانسیالیسم.. 124

4-3- آیا اگزیستانس مساوی با سارتر است؟.. 126

4-4- دیدگاه مکتب اگزیستانسیالیسم (سارتر) درباره ماهیت انسان 127

4-5- دلایل سارتر بر نفی ماهیت انسانی.. 129

4-6- مجاهدت محض برای خدا شدن.. 133

4-7- تفاوت اصالت وجود صدرایی و اگزیستانسیالیستی و نقد دیدگاه سارتر 136

4-8- وجود تعلقی و ربطی ممکن،نظری ابتکاری ملا صدرا.. 137

4-9- اثبات اختیار انسان با تطبیق آن بر توحید افعالی.. 139

4-10- انسان کامل دیدگاه مکاتب.. 141

4-10-1-انسان کامل در مکتب سوسیالیسم141

4-10-2- خلاصه سخن مكتب سوسیالیسم در مورد انسان کامل144

4-11- اشتباه اساسی مكتب سوسیالیسم.. 146

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری.. 149

فهرست منابع 155

برچسب ها : بررسی ویژگی انسان کامل از منظر قرآن و جایگاه آن در مكتب اگزیستانسیالیسم , انسان کامل , قرآن , مكتب اگزیستانسیالیسم

بررسی ویژگی انسان کامل از منظر قرآن و جایگاه آن در مكتب اگزیستانسیالیسم

در این تحقیق سعی بر این است تا گزارشی از ویژگی انسان کامل را از منظر قرآن و جایگاه آن را در مکتب اگزیستانسیالیسم مورد بررسی قرار دهیم بعد از ذکر بیان مسئله در فصل اول در فصل دوم به بررسی انسان کامل می پردازیم و در انتهای تحقیق انسان کامل را از منظر مکتب اگزیستانسیالیم مورد بررسی قرار می دهیم

در این تحقیق سعی بر این است تا گزارشی از ویژگی انسان کامل را از منظر قرآن و جایگاه آن را در مکتب اگزیستانسیالیسم مورد بررسی قرار دهیم. بعد از ذکر بیان مسئله در فصل اول , در فصل دوم به بررسی انسان کامل می پردازیم و در انتهای تحقیق , انسان کامل را از منظر مکتب اگزیستانسیالیم مورد بررسی قرار می دهیم.(محقق)

انسان از جهات مختلف یكی از مهم‌ترین محورهای بحث همه ی مكتب‌ها و جهان‌بینی‌ها است. در این میان تبیین سعادت و كمال انسان در راه رسیدن به آن، از حساسیّت و اهمیّت بیش‌تری برخوردار است.یكی از اصول و مبانی هر جهان‏بینی و یكی از محورهای اساسی معرفت‏و اندیشه بشری، «انسان» و مباحث مربوط به او است كه همواره توجّه‏ و اهتمام اندیشه‏وران و متفكّران را به خود جلب كرده است و در بخش‏ها و به شیوه‏های گوناگون، شناخت انسان و خصوصیات و توانمندی‏های ‏او را مطرح كرده‏اند.( حسن زاده آملی، 1366، ص‌ 66)

در حالی كه مكاتب جدید به‏رغم اختلافاتی كه دارند، انسان محوری (به جای خدا محوری) و اومانیسم را محور و اساس‏ همه‌چیز و تنها راه تأمین سعادت و كمال بشر و رهایی از ظلمت و محدودیت و حقارت معرّفی می‏كنند، در آموزه‏های ادیان الهی و به‏ویژه اسلام، انسان، جز با خدا محوری و پیوند با مبدأ آفرینش به حیات‏ حقیقی و انسانی و جایگاه برجسته و ممتاز خویش دست نمی‏یابد. آفرینش و طبیعت انسانی به‌گونه‏ای است كه جز در پرتو هدایت الاهی، استعدادها و توانمندی‏هایش شكوفا نمی‏شود و انسان منهای خدا، حتّی در معیشت و زندگی دنیایی كامیاب و در آرامش است. (ر.ك: سوره طه (20): 124) (همان منبع ، ص 67)

در فرهنگ دینی، انسان، مخلوق خدا است و از این جهت، به دیگر پدیده‏های عالم می‏ماند؛ امّا هرگز در رتبه و جایگاه آن ها قرار ندارد. انسان، خلیفه خدا، هدف و غایت آفرینشِ پدیده‏های دیگر، بلكه حاكم ‏بر آن‏ها، اشرف مخلوقات و یگانه موجودی است كه روح خدا در او دمیده شد و صبغه الهی دارد؛ و محوریّت انسان نه تنها مستلزم نفی خدا نیست؛ بلكه انسان جز با خدا ظرفیتش تكمیل، و دل او پُر، و اشباع ‏نمی‏شود؛ زیرا موجود نامحدود جز با نامحدود و مطلق آرام نمی‏گیرد. 

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات پژوهش

1-1-مقدمه.. 2

1-2- تبیین موضوع.. 3

1-3- بیان مسئله.. 5

1-4- ضرورت و اهمیت تحقیق.. 10

1-5- روش تحقیق.. 14

1-6- مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 15

1-7- اهداف تحقیق.. 20

1-7-1- هدف کلی20

1-7-2- اهداف جزئی20

1-8-تعاریف اصطلاحات و واژه ها.. 21

فصل دوم: ادبیات پژوهش

2-1-انسان کامل.. 24

2-2-كمال انسان‏.. 24

2-2-1- تعریف كمال‏26

2-2-2-فرق كمال با تمام‏28

2-2-3-كمال مدّعای همه مكاتب‏30

2-3- دیدگاه برخی مكاتب به انسان كامل‏.. 31

2-3-1- مكتب عقلیون‏32

2-3-2- مكتب عرفان و تصوّف‏35

2-3-3-مكتب قدرت‏41

2-3-4- مكتب ضعف‏46

2-3-5- مكتب اسلام‏47

2-4- اسوه حسنه در انسان کامل.. 52

2-5- کیفیت صعود انسان کامل.. 61

2-6- مقامات و حالات عرفاء.. 63

2-7- نگره قرآن به انسان كامل.. 65

2-8- بشر بودن انسان كامل.. 67

2-9- مقام انسان كامل.. 67

2-10- ویژگیهای انسان کامل از نظر قرآن و احادیث.. 75

فصل سوم : نقد و بررسی نظریه مکتب اگزیستانسیالیسم

3-1-مقدمه.. 79

3-2- نقد و بررسی نظریه مكتب اگزیستانسیالیسم.. 80

3-3- « اصالت وجود» در اگزیستانسیالیسم.. 81

3-4-نتایج تعلق و وابستگی انسان.. 83

3-5- «اعتقاد به خدا» از دیدگاه مکتب اگزستانسیالیسم.. 85

3-6- کمال، حرکت از «خود » به «خود».. 86

3-7- اشتباه مکتب اگزستانسیالیسم در مورد رابطه انسان با خدا 89

3-8- «خودآگاهی» و «خدا آگاهی».. 90

3-9- پاسخ به چند اشکال دیگر.. 92

3-10- «کمال هدفی»و «کمال وسیله ای».. 94

3-11- «آزادی» در تعبیرات اسلامی.. 96

3-12- تاریخچه اصطلاح انسان کامل نزد صوفیه و عرفا.. 100

3-13- انسان کامل از دیدگاه ابن عربی.. 102

3-14- انسان کامل از دیدگاه جیلی.. 104

3-15- انسان کامل از دیدگاه عزیزالدین نسفی.. 106

3-16- سیر صعود و تکامل انسان.. 111

3-17- ولایت، مرتبه‌ای كامل‌تر از نبوت.. 116

3-18- سلسله مراتب اولیاء و تعدادشان.. 117

فصل چهارم: انشان كامل در مكتب اگزیستانسیالیسم و مقایسه با مكاتب دیگر. 122

4-1- ماهیت انسان از نظر مکتب اگزیستانسیالیسم و مکتب صدرایی 122

4-2- مکتب اگزیستانسیالیسم.. 124

4-3- آیا اگزیستانس مساوی با سارتر است؟.. 126

4-4- دیدگاه مکتب اگزیستانسیالیسم (سارتر) درباره ماهیت انسان 127

4-5- دلایل سارتر بر نفی ماهیت انسانی.. 129

4-6- مجاهدت محض برای خدا شدن.. 133

4-7- تفاوت اصالت وجود صدرایی و اگزیستانسیالیستی و نقد دیدگاه سارتر 136

4-8- وجود تعلقی و ربطی ممکن،نظری ابتکاری ملا صدرا.. 137

4-9- اثبات اختیار انسان با تطبیق آن بر توحید افعالی.. 139

4-10- انسان کامل دیدگاه مکاتب.. 141

4-10-1-انسان کامل در مکتب سوسیالیسم141

4-10-2- خلاصه سخن مكتب سوسیالیسم در مورد انسان کامل144

4-11- اشتباه اساسی مكتب سوسیالیسم.. 146

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری.. 149

فهرست منابع 155

برچسب ها : بررسی ویژگی انسان کامل از منظر قرآن و جایگاه آن در مكتب اگزیستانسیالیسم , انسان کامل , قرآن , مكتب اگزیستانسیالیسم