ارتداد در اسلام بررسی نظرات كلاسیك و نگاهی به نظرات جدید

مسئله ارتداد از مسائل مهمی است كه از جنبه های مختلف علوم فقهی ،‌تاریخی ،‌ كلامی و تفسیری قابل بررسی و كنكاش است با توجه به اینكه احكام فقهی در جامعه امروز ما از جنبه حكومتی شكل عملی و كاربردی یافته و بازتاب آن در قوانین ،‌رویه و یا احكام صادره از دادگاهها ظهور و بروز یافته است، لذا موضوع ارتداد امروزه از جنبه حقوقی نیز مورد توجه قرار گرفته و مباح

ارتداد در اسلام بررسی نظرات كلاسیك و نگاهی به نظرات جدید

 پیشگفتار

مسئله ارتداد از مسائل مهمی است كه از جنبه های مختلف علوم فقهی ،‌تاریخی ،‌ كلامی و تفسیری قابل بررسی و كنكاش است. با توجه به اینكه احكام فقهی در جامعه امروز ما از جنبه حكومتی شكل عملی و كاربردی یافته و بازتاب آن در قوانین ،‌رویه و یا احكام صادره از دادگاهها ظهور و  بروز یافته است، لذا موضوع ارتداد امروزه از جنبه حقوقی نیز مورد توجه قرار گرفته و مباحث مختلفی را میان فقها و حقوقدانان و بعضا سیاسیون برانگیخته است .

بررسی احكام ارتداد از جنبه موازین حقوق عمومی و خصوصی داخلی و حقوق بین الملل و قوانین مرتبط با حقوق بشر و منشور اعلامیه جهانی آن موضوع جدیدی است كه حداكثر در چند دهه اخیر به آن پرداخته شده است،  حال آنكه كه مباحث ارتداد از جنبه های تاریخی سابقه ای چند هزار ساله دارد كه به یونان قدیم و محاكمه سقراط مطابق قوانین آتن و محكومیت وی به اعدام باجام شوكران در 2400 سال پیش بر میگردد .

شكایت علیه سقراط در سال 399 پیش از میلاد با این مضمون به دادگاه تسلیم شد كه «سقراط بر خلاف موازین قانونی رفتار می‌كند، زیرا او به خدایان تایید شده از طرف دولت اعتقاد ندارد و خدای جدیدی به نام دایمونیا را تبلیغ می‌كنند. علاوه بر آن او مرتكب عمل خلاف قانون می‌شود، زیرا جوانان را فاسد می‌نماید».

از جنبه فقه اسلامی نیز سابقه ارتداد به زمان ظهور اسلام و حكومت اسلامی تشكیل شده توسط پیامبر اكرم (ص) می رسد . اما تفاوت اساسی ارتداد در صدر اسلام با یونان قدیم این بود كه درصدر اسلام ارتداد به صورت تغییر عقیده واقعی و درونی مبتنی بر ارتداد فكری مطرح نبود بلكه معمولا با انگیزه های سیاسی ، اقتصادی یا قومی همراه بود. مثلاً برخی مرتدین به خاطر اینكه زكات نپردازند از اسلام بر می‌گشتند. و برخی دیگر كه مرتكب جنایت شده بودند جهت فرار از قصاص مرتد می‌شدند.

اینگونه بود كه موضوع ارتداد از همان سالهای اول ظهور اسلام پدیدار گردیده و از دیرباز درعلوم فقهی ، تفسیری و كلامی مورد بررسی قرار گرفت.

 بنابراین مشخص می شود كه بررسی مباحث ارتداد از جنبه حقوق داخلی و بین الملل در مقایسه با سوابق مباحث كلامی و تفسیری و فقهی، مباحثی جدید و نو پا هستند كه روزهای آغازین خود را میگذرانند. از این رو اختلاف آرا و ارائه نظریات گوناگون و نرسیدن به نتایج مشخص و پذیرفته شده میان فقها و حقوقدانان در جامعه امروز ایران نتیجه طبیعی این بحث نوپا است .

نتیجه دیگر اینگونه مباحث نوپا ،‌عدم پختگی و جامع الاطرف بودن آن است . چنانچه در جریان آزاد اطلاعات، فقها و حقوقدانان بدون هیچگونه محدودیت و یا خود سانسوری بتوانند نظرات خود را ارائه نمایند می توان در ظرف زمانی معقول انتظار داشت كه از تشتت آرا كاسته شده و حتی الامكان مقدمات رسیدن به چارچوبهای مشترک فراهم شود . مقاله حاضر نیز فقط به بیان پاره ای از دیدگاه های موجود پرداخته و نمی تواند جامع الاطراف تلقی گردد. در عین حال در حد بضاعت سعی شده است تا نظرات مختلف بررسی و جمع بندی نهایی ارائه شود. از آنجا كه مباحث مربوط به ارتداد و احكام آن اصولا موضوعی فقهی است، لذا بررسی آرای فقها و نظرات فقهی مشهور و غیر مشهور مورد توجه قرار گرفته است. مسئله مهم توجه به نظرات جدید است كه لازم است مورد دقت و اعمال نظر قرار گیرند .

فهرست مطالب:

پیشگفتار............................................................................................ 1

بخش اول

بررسی نظرات كلاسیك .................................................................. 4

واژه ارتداد....................................................................................... 4

الف: معنای لغوی................................................................................ 4

ب: ارتداد در اصطلاح......................................................................... 5

مصادیق مرتد..................................................................................... 9

انواع ارتداد...................................................................................... 11

انواع ارتداد در فقه اهل سنت.............................................................. 11

انواع ارتداد در فقه امامیه................................................................... 12

مرتد ملی و فطری............................................................................... 12

تعاریف سه گانه مرتد فطری............................................................... 13

مرتد فطری و ملی مطابق تعریف مشهور.............................................. 14

احکام کلی ارتداد در فقه شیعه مطابق تعریف مشهور.......................... 15

احكام كلی مرتد فطری (مرد) .............................................................. 15

احكام كلی مرتد ملی........................................................................... 15

احكام كلی زن مرتده ......................................................................... 15

احكام كلی ارتداد دسته جمعی............................................................. 16

محقون الدم و مهدور الدم.................................................................. 16

محقون الدم ...................................................................................... 16

مهدور الدم........................................................................................ 16

مصادیق مهدور الدم........................................................................... 17

مجازاتها............................................................................................ 18

1- قتل ............................................................................................. 18

الف: دیدگاه امامیه.............................................................................. 18

ب: دیدگاه اهل سنت............................................................................ 20

مسئولیت مدنی و كیفری مسلمانان در قتل مرتد.................................... 21

2- مصادره و تقسیم اموال................................................................ 26

الف: دیدگاه امامیه.............................................................................. 26

مرتد فطری مرد................................................................................. 26

مرتد ملی مرد و زن مرتده اعم از ملی و فطری..................................... 27

ب: دیدگاه اهل سنت............................................................................ 28

3- انتفای زوجیت.............................................................................. 30

الف: دیدگاه امامیه.............................................................................. 30

نوع عده زوجه مرد مرتد..................................................................... 31

ب: دیدگاه اهل سنت............................................................................ 32

نتیجه................................................................................................. 33

4و5- حبس و تنبیه بدنی.................................................................. 34

الف: دیدگاه امامیه.............................................................................. 34

ب: دیدگاه اهل سنت............................................................................ 35

راههای اثبات ارتداد.......................................................................... 36

1- علم قاضی..................................................................................... 36

2- بینه.............................................................................................. 37

3- اقرار............................................................................................ 38

ارتداد در قرآن.................................................................................. 39

شرایط ارتداد در قرآن....................................................................... 39

آثار ارتداد در قرآن........................................................................... 41

نتیجه................................................................................................. 44

حکم فقهی ارتداد در قرآن بنا به استنباط مشهور فقها......................... 46

توبه مرتد......................................................................................... 50

استتابه ............................................................................................ 57

الف: دیدگاه اهل سنت......................................................................... 57

دیدگاه امامیه..................................................................................... 58

مدت استتابه....................................................................................... 59

ادله استتابه ...................................................................................... 60

مجازات ارتداد حد است یا تعزیر........................................................ 61

حد از دیدگاه فقها............................................................................... 61

مصادیق حدود................................................................................... 62

تعزیر از دیدگاه فقها........................................................................... 63

تفاوت حد و تعزیر.............................................................................. 64

نتیجه................................................................................................. 66

ارتداد از دیدگاه حقوق ایران.............................................................. 70

اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها.................................................... 70

قاعده منع عقاب بلابیان....................................................................... 71

استدلال مخالفین جاری شدن اصل و قاعده........................................... 72

پاسخ به مخالفین و نتیجه گیری........................................................... 73

بخش دوم

بررسی نظرات جدید و غیر مشهور فقها.............................................. 76

1- آیت الله موسوی اردبیلی............................................................... 77

بررسی آیات ارتداد............................................................................ 80

نتیجه گیری........................................................................................ 85

جمع بندی.......................................................................................... 87

بررسی روایات................................................................................... 88

ولد علی الاسلام به چه معنا است......................................................... 89

جمع بندی و نتیجه گیری....................................................................103

توضیحی دیگر در معنای

ولد علی الاسلام با عنایت به تناسبات علم و موضوع .......................106

موجبات ارتداد....................................................................................107

تعریف ضروری دین...........................................................................114

بررسی اجماع......................................................................................116

2-بررسی نظرات حجه الاسلام احمد قابل........................................120

تعریف واژگان....................................................................................121

دلیل عقلی...........................................................................................126

دلیل نقلی............................................................................................128

نتیجه دلیل نقلی..................................................................................134

ادله  نقلیه مورد استناد فقها..............................................................136

آیات مرتبط با بحث ارتداد................................................................137

انحصار جواز قتل در دو مورد...................................................147

برچسب ها : ارتداد در اسلام بررسی نظرات كلاسیك و نگاهی به نظرات جدید , ارتداد در اسلام , نظرات كلاسیك , نظرات جدید , ارتداد , اسلام , مرتد , قتل , پژوهش , مقاله , تحقیق , پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود تحقیق , دانلود پروژه

جرائم علیه تمامیت جسمانی

برخی از جرائم علیه افراد موجب صدمه و ضرر جسمانی یا بدننی می شود و برخی دیگر موجب صدمه و ضرر روحی و اخلاقی و معنوی می گردد

جرائم علیه تمامیت جسمانی

برخی از جرائم علیه افراد موجب صدمه و ضرر جسمانی یا بدننی می شود و برخی دیگر موجب صدمه و ضرر روحی و اخلاقی و معنوی می گردد. در عین حال تفاوت بین این دو دسته از جرائم، مطلق نیست. افتراء و قذف در جرائم بر ضد اخلاق و عفت و عصمت موضوع مواد 697 و 139 قانون مجازات اسلامی از ناحیه مفتری ممكن است علاوه بر صدمه معنوی به نحوی شدید باشد كه به سلامت جسمانی مجنی علیه نیز لطمه وارد سازد. برعكس بازداشت غیر قانونی كه مبتنی بر سلب آزادی شخص مجنی علیه در شرایط معینی است صدمه ای است معنوی و ارتباطی به آسیب به تمامیت جسمانی ندارد.

مقدمه – صدمات بدنی

به طور قطع مهمترین و سنگین ترین جرائمی كه باعث صدمات جسمانی بدنی می شود صدماتی است كه منتهی به مرگ مجنی علیه می گردد. قتل بر حسب این كه عمدی یا شبیه عمدی یا خطاء محض یا به تسبیب و یا در جرائم ناشی از تخلفات رانندگی غیر عمدی نامیده شود مجازات آن متفاوت می باشد. همین اختلاف در مورد ضرب و جرح نیز جاری است.

به طور كلی قتل غیر عمدی، شبیه عمدی، خطاء محض و یا به تسبیب یا صدمه غیر عمدی و ضرب و جرح شبیه عمد و خطاء محض یا به تسبیب از نظر جزائی به غیر از اختلاف در نتیجه كه موجب تفاوت در مجازات آنها می شود ماهیتاً وضع تقریباً مشابهی دارند به همین جهت صدمات بدنی به شرح زیر مورد بحث واقع می شوند.

مبحث اول – قتل عمدی.

مبحث دوم – قطع عضو و ایراد ضرب و جرح عمدی.

مبحث سوم- قتل و صدمات بدنی غیر عمدی.

مبحث چهارم- شركت و معاونت در قتل و صدمات بدنی.

حقوق جزای اغلب كشورها موارد ترك فعلی را كه ممكن است موجب صدمه بدنی حتی مرگ مجنی علیه گردد جرم دانسته است. این امر در فقه جزای اسلامی نیز مطرح است.

فهرست مطالب

جرائم علیه تمامیت جسمانی   ۱
مقدمه – صدمات بدنی   ۱
مبحث اوّل   ۲
قتل عمدی   ۲
بخش اول – قتل نفس در شریعت اسلام   ۳
۱- قتل نفس در ادیان مختلف   ۳
۲- منابع و مآخذ قتل نفس از دیدگاه قرآن مجید   ۴
بخش دوم – قتل عمدی در حقوق موضوعه   ۵
۱- تعریف قتل عمدی   ۵
تعریف قتل عمدی پیشنهادی:   ۷
۲- ارکان قتل عمدی   ۷
الف- رکن مادی قتل   ۷
اوّل- وجود شخص زنده   ۷
بند (الف)- حیات قبلی مجنی علیه   ۸
بند (ب)- منتفی بودن خودکشی   ۱۲
دوم- فعل مادی قتل عمدی   ۱۷
بند (الف)- فعل مثبت مادی   ۱۷
بند (ب)- ترک عمل   ۱۹
بند (ج)- عنصر مادی جرم از نظر فقه جزائی   ۲۳
ب- رکن معنوی یا عمد و قصد در قتل عمدی   ۲۴
اول- قتل عمدی به معنی خاص   ۲۵
دوم- قتل عمدی با انجام فعل نوعا کشنده   ۲۵
سوم- قتل عمدی با فعل موثر نسبت به مجنی علیه معین   ۲۷
ب- کیفیت قصاص با عفو مجنی علیه قبل از مرگ   ۳۰
ج- رکن قانونی قتل عمدی   ۳۳
اول- احکام قصاص بر طبق قرآن مجید   ۳۴
دوم- خصوصیات قصاص   ۳۶
(ب)- فرار قاتل محکوم به قصاص:   ۳۸
(ج)- جنسیت در قصاص:   ۳۸
(الف)- مبانی تساوی در قصاص در شریعت اسلام:   ۳۹
(ب)- مبانی تساوی در قصاص در حقوق موضوعه ایران:   ۴۰
۱- لزوم اجازه ولی مسلمین یا نماینده او در قصاص:   ۴۵
۲- لزوم اجازه ولی دم برای اجرای قصاص   ۴۵
سوم- شرایط اجرای قصاص   ۴۶
بخش سوم – اثبات قتل   ۵۴
۱- اقرار   ۵۵
الف- منع اخذ اقرار به‏عنف وشکنجه واجبار اشخاص‏به ارائه دلیل، درقانون اساسی   ۵۵
ب- ضمانت اجرای‏‏‏‏تخلف از اصل سی وهشتم قانون اساسی‏جمهوری اسلامی ایران   ۵۶
ج- صحت در اقرار   ۵۷
د- کیفیت و کمیت اقرار در قتل در حقوق موضوعه   ۵۷
۲- شهادت   ۵۹
الف- منع اجبار اشخاص به شهادت در قانون اساسی   ۶۲
ب- کیفیت و کمیت گواهی یا شهادت در حقوق موضوعه   ۶۳
ج- شهادت منتهی به وضع لوث   ۶۴
۳- قسامه   ۶۵
الف- سوگند عادی   ۶۵
ب- قسامه به عنوان سومین راه ثبوت قتل در دادگاه   ۶۵
ج- کیفیت و کمیت سوگند و قسامه در حقوق موضوعه   ۶۷
اول- نقش قسامه در اثبات قتل های عمدی و شبه عمدی و خطای محض   ۶۸
موارد لوث و ضرورت قسامه   ۶۸
۲- کمیت قسامه در قتل های عمدی، شبه عمدی و خطای محض   ۶۹
۳- نقش قسامه در جراحات عضو و نصاب آن   ۷۱
دوم- عدم کفایت سوگند در اثبات جرائم مستوجب حد و موقعیت شایعه (شیاع) به عنوان دلیل   ۷۱
۴- علم قاضی   ۷۱
فهرست منابع و مآخذ :   ۷۳

برچسب ها : جرائم علیه تمامیت جسمانی , جرائم علیه تمامیت جسمانی , صدمات بدنی , قتل عمدی , قتل , قطع عضو , پژوهش , مقاله , تحقیق , پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود تحقیق , دانلود پروژه