نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى

به طور كلى، در تمام نظامهاى حقوقى، اراده اشخاص در تحقق اعمال حقوقى نقش اصلى و اساسى را ایفا مى‏كند و عقود و ایقاعات به اراده افراد نسبت داده مى‏شود

نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى 

مقدمه 

به طور كلى، در تمام نظامهاى حقوقى، اراده اشخاص در تحقق اعمال حقوقى نقش اصلى و اساسى را ایفا مى‏كند و عقود و ایقاعات به اراده افراد نسبت داده مى‏شود. در فقه اسلامى نیز اراده اشخاص در ایجاد تعهدات از موقعیت مهم و اساسى برخوردار است. فقیهان در روند شكل‏گیرى اعمال حقوقى (عقود و ایقاعات) نقش اراده را بیش از هر عامل دیگرى دانسته و الفاظ و افعال و سایر وسایل اعلام اراده را به تنهایى و بدون كاشفیت‏یا سببیت‏یا مبرزیت آنها نسبت‏به اراده متعاقدان، موجد هیچ تكلیف و تعهدى نمى‏دانند. مفاد قاعده «العقود تابعة للقصود» نیز مؤید چنین دیدگاهى است. بر اساس قاعده مزبور فقدان انشاى مدلول عقد، مانع تحقق آثار حقوقى است و عمل بدون قصد و اراده طرف عقد تهى و بى‏اعتبار است. 

بنابراین، عقود و ایقاعات اگرچه با اعتبار و جعل عقلا و شارع از اسباب ایجاد تعهد به شمار مى‏آیند، ولى موضوع اعتبار عقلاء و شارع زمانى محقق مى‏شود كه شرایط اساسى و ضرورى آنها موجود باشد و از جمله شرایط اساسى، قصد و رضاى طرفین عقد و به تعبیرى اراده آنهاست. حتى مى‏توان گفت: اراده وقصد از شرایط درستى عقد نیستند بلكه از شرایط تحقق و تكوین آن مى‏باشند. امام خمینى در كتاب البیع در این زمینه مى‏گوید: اراده و قصد از شرایط درستى عقد و شرایط طرفین آن نیست; زیرا شرط هر چیزى بعد از عناصر مؤثر در حقیقت و ماهیت آن ملاحظه مى‏شود و با توجه به اینكه حقیقت عقد از شرایط عقد و شرایط طرفین نیست و اراده و قصد نیز در تحقق ماهیت عقد دخیل است وجود قصد و اراده شرط عقد و شرط دو طرف آن نخواهد بود بلكه در تحقق و تكوین اصل ماهیت عقد مؤثر است. (1) بنابراین، نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى امرى روشن است. در این مقاله حقیقت اراده، عناصر و مراحل شكل‏گیرى آن را بررسى خواهیم كرد. 

ماهیت اراده 

اراده در لغت تازى از ماده «رود» به معناى خواستن، طلب، قصد و برگزیدن (2) به كار رفته است. در اصطلاح علوم مختلف نیز تعاریفى در مورد اراده ابراز شده است. در علم كلام گفته مى‏شود: اراده صفتى است كه رجحان یكى از دو امر مقدور بر دیگرى را اقتضا مى‏كند. (3) برخى حكیمان اراده را حالتى مى‏دانند كه به دنبال شوق مى‏آید، ولى بیشتر فلاسفه برآنند كه اراده از مقوله كیف نفسانى و عزم راسخ یا شوق مؤكدى از ادراك امر ملائم و سازگار با طبع در انسان پدید مى‏آید. این شوق مؤكد یا عزم راسخ در پى تصدیق و پذیرش سودى كه در انجام یا ترك كارى نهفته است‏یا در پى تشخیص و قبول نیك بودن كارى یا ترك كارى در نفس انسان پدید مى‏آید و حصول آن موجب مى‏شود تا فعل یا ترك مرجحى یابد و به مرحله ضرورت برسد. حكیم سبزوارى مى‏گوید: 

عقیب داع دركنا الملائما شوقا مؤكدا ارادة سما (4) 

در اصطلاح حقوق‏دانان نیز به پیروى از متكلمان و فلاسفه، اراده حركت نفس به طرف كارى معین پس از تصور و تصدیق منفعت و اشتیاق به آن است. این حقیقت را در بررسى مراحل چهارگانه عمل ارادى تبیین مى‏كنیم. 

تحلیل روانى اراده 

اعمال حقوقى، فعل ارادى انسان است و مانند سایر اعمال ارادى مراحل مختلفى را كه در نفس آدمى گذرانده مى‏شود، طى مى‏كند. در تبیین این مراحل تمایز بین قصد و رضا نیز روشن مى‏شود. این مراحل را در قالب مثالى بررسى مى‏كنیم، شخصى تصمیم به فروش خانه خود مى‏گیرد. از زمانى كه چنین اندیشه‏اى براى او پیدا مى‏شود تا زمان انعقاد عقد بیع چه فعالیتهایى در روان او و خریدار انجام مى‏شود؟ 

نوع فایل: word

سایز: 25.4 KB  

تعداد صفحه:47

برچسب ها : نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى , نقش اراده (قصد و رضا) در تحقق اعمال حقوقى , رابطه قصد و رضا , اعمال حقوقى , قصد , امام خمینى(ره) , نظامهاى حقوقى , تعهد , ماهیت اراده , اراده , تحلیل روانى , تحقیق , جزوه , مقاله , پایان نامه , پروژه , دانلود تحقیق , دانلود جزوه , دانلود مقاله , دانلود پایان نامه , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلودجزوه , دانل

تعهدات وکیل و موکل در برابر یکدیگر

با انعقاد عقد وكالت، وكیل و موكل در برابر یكدیگر حق و تكلیف یافته، دارای روابط حقوقی، وظایف و مسؤولیت های متقابلی می شوند بدیهی است تحدید حدود قانونی این مسؤولیت ها، در پیشگیری از منازعات احتمالی طرفین عقد وكالت و درنتیجه كاهش حجم پرونده های محاكم قضایی مؤثر است

تعهدات وکیل و موکل در برابر یکدیگر

با انعقاد عقد وكالت، وكیل و موكل در برابر یكدیگر حق و تكلیف یافته، دارای روابط حقوقی، وظایف و مسؤولیت های متقابلی می شوند. بدیهی است تحدید حدود قانونی این مسؤولیت ها، در پیشگیری از منازعات احتمالی طرفین عقد وكالت و درنتیجه كاهش حجم پرونده های محاكم قضایی مؤثر است. تعهدات وكیل در برابر موكل یا بطور مستقیم ناشی از عقد وكالت است، یا بطور غیر مستقیم؛ نیز ممكن است منشأ آن، توافق وكیل و موكل در قالب شروط و تعهدات ضمن عقد یا مستقل باشد كه در هر حال، ایفاء تعهدات مزبور لازم است. تعهداتی كه بطور مستقیم منبعث از عقد وكالت اند، ناشی از ذات عقد مزبور بوده، صرف تحقق یافتن عقد، بدون نیاز به تصریح، موجب مسؤولیت وكیل می شوند. این دسته از تعهدات، در مقاله حاضر با عنوان «تعهدات اصلی وكیل در برابر موكل» مطرح خواهند شد، در مقابل تعهدات «ثانوی» یا «تبعی» وكیل. اطلاق واژه «ثانوی» یا «تبعی» بر این تعهدات بدین جهت است كه به واسطه عدم انجام تعهدات اولیه (اصلی) پدید آمده اند؛ مانند تعهد وكیل به جبران خسارت وارده به موكل در فرض عدم رعایت مصلحت وی كه یكی از تعهدات اصلی وكیل می باشد. ( مسؤولیت وكیل در صورت عدم انجام تعهدات مذكور در مقاله ای مستقل بحث خواهد شد).

در این مقاله تلاش بر این است كه به لحاظ اهمیت تبیین تعهدات اصلی وكیل در برابر موكل این موضوع از زوایای مختلف در حقوق ایران نقد و بررسی شده و تا حد امكان در حقوق برخی كشورها خصوصاً مصر و انگلیس مورد مطالعه تطبیقی قرار گیرد.

فهرست مطالب:

چكیده ...........................................................................................................................................................................

مقدمه ............................................................................................................................................................................

 فصل اول: كلیات تحقیق

گفتار اول : تعاریف وكالت.................................................................................................

مبحث اول : وكالت در لغت .....................................................................................................................

مبحث دوم : وکالت  از نطر فقهی .........................................................................................................

گفتار دوم : انواع وكالت و مفاهیم دیگر وكالت ..............................................................

مبحث اول : انواع وکالت............................................................................................................................

مبحث دوم : مفاهیم وكالت......................................................................................................................

مبحث سوم : تعهدات وكیل و موكل......................................................................................................

گفتار سوم : نظریه وکالت بر ماهیت نمایندگی................................................................

مبحث اول. آثار و نتایج نظریة وکالت.....................................................................................................

مبحث دوم . نقد نظریة وکالت.................................................................................................................

گفتارچهارم  : قلمرو موضوعی عقد وکالت........................................................................

مبحث اول: محل نزاع و بررسی دیدگاه‌‌های موجود...........................................................................

مبحث دوم: ثمرات تبیین قلمرو موضوع عقد وکالت........................................................................

 فصل دوم:(رابطه وكیل و موكل در حقوق ایران، فرانسه، انگلیس )

گفتار اول : تعهدات اصلی وكیل در برابر موكل (درحقوق ایران، مصر و انگلیس)..........

مبحث اول : تعاریف ...................................................................................................................................

مبحث دوم : اقسام تعهدات اصلی وكیل...............................................................................................

گفتار دوم : عقد وکالت در ایران و فرانسه.......................................................................

نتیجه گیری.................................................................................................................................................................

فهرست منابع و مأخذ.................................................................................................................................................

برچسب ها : تعهدات وکیل و موکل در برابر یکدیگر , تعهدات , وکیل , موکل , ایفا , تعهد , تعهدات اصلی وكیل , مورد وكالت , لوازم و مقدمات وكالت