مسئولیت مدنی و ضمان و اتلاف
![مسئولیت مدنی و ضمان و اتلاف](http://maghale2020.filenab.com/files/product-images/default9.jpg)
بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 45 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 42
فرد بشر با توجه به طبیعت انسانی و روانی و عاطفی خود داراری دیدگاهی زشت و زیبا و گفتارهای پسندیده و نا پسندیده میباشد و از سویی آمال ممدوح الهی و انسانی را دنبال میكند و از سوی دیگر امیال مذموم شیطانی
قیمت فایل فقط 6,500 تومان
مسئولیت مدنی و ضمان و اتلاف
مقدمه:
فرد بشر با توجه به طبیعت انسانی و روانی و عاطفی خود داراری دیدگاهی زشت و زیبا و گفتارهای پسندیده و نا پسندیده میباشد و از سویی آمال ممدوح الهی و انسانی را دنبال میكند و از سوی دیگر امیال مذموم شیطانی.
تاریخ حیات انسان گویای این واقعیت است كه انسان در جریان دست یافتن به این آمال به خصومت و نزاع گراییدو چه بسا منجر به كشتار همدیگر و انتقام میپرداختند، تا آنجا كه یكی از طرفین از بین میرفت و یا كاملا تسلیم میشد مه این خود موجب اضمحلال نظم جامعه میگردید.
لذا بشر عاقل از همان زمانهای دور به این حقیقت پی بردكه برای حفظ نظام اجتماعی باید ضوابط و قواعدی را حاكم بر رفتارها و روابط اجتماعی خود قرار دهد تا با رعایت قوانین ارسالی از سوی عادل یگانه و وضع قوانین قراردادی از سوی خبرگان، هم دامنه اختلافات محدود گردد و هم اختلافات حادث بر اساس آن قوانین و قواعد فیصله یابد برای استقرار نظم و امنیت در جامعه در كنار قواعد و موازین دینی و اخلاقی، مقرارات قانونی عالمانه و عادلانه ضروری است تا در پرتو این مقررات زمینه دست یابی به عدالت اجتماعی فراهم آید.
حقوق مدنی ایران نیز چهرة تكامل یافته از فقه امامیه است كه بر مبنای تحقیق و فتوای فقیهان در طول قرنها تدوین شده است قوانین حقوقی روز به روز متحول و قوانین ناقص، تكمیل میشود و روح قوانین از متون فقهی كشف میگردد تا حقوق افراد بشر حفظ گردد و جامعه بسوی هدف خود كه همانا مدنیت و قانونمندگرایی است در سایه عدالت رهنمون شود. برای درك بهتر موضوع ابتدا در این فصل به شرح اصطلاحات ضمان و مسئولیت مدنی پرداخته شده است
اصطلاح ضمان در حقوقی مدنی و انواع آن
گفتار اول ـ ضمان در حقوق مدنی :
قانون مدنی اصطلاحات ضمان و مسئوولیت را به طور مترادف به كار برده است و حال آنكه از نظر انطباق قانون مدنی با حقوق جدید بهتر بود در موردی كه تعهد جبران زیاد به عهده وارد كننده خسارت است بجای اصطلاح ضمان قهری . اصطلاح مسئوولیت مدنی عنوان می شد. [1]
مسئوولیت : مفهمومی حقوقی است و از نظر جامعهشناسی با تحول جامعه تغییر می كند تا آنجا كه تاریخ فرضیههای حقوقی نشان میدهد نخستین تجلی فرضیه مسئوولیت به صورت وظیفه است بدین شرح كه كسی كه خود او یا اشیاء و افراد واقع در اختیار او به دیگری زیان رسانده است موظف است كه به نوعی آتش خشم و انتقام زیان دیده را فرو نشاند . كسی كه به دیگری زیان میرساند یا با حمایت از خویشاوند و طفل و حیوانی اهلی كه به دیگران زیان رسانده است ، مانع گرفتن انتقام زیان دیده آماده شود ، چون مصلحت جامعه در آرامش و نظم یعنی امنیت عمومی در ابتدائی ترین معنی آن ، با تنظیم روابط خصمانه و سرانجام با آشتی دادن دو خصم بهتر و موثرتر تامین میشود .
هر كسی كه عملی میكند قصد انجام دادن آن عمل و نتایج قابل پیش بینی ناشی از آن را داشته باشد و باید مسئوول این عمل و نتایج آن باشد ولی این مسئوولیت ناشی از فرض آن است.[2]
موردی خاص نازل شده است و بعد بصورت حكمی كلی درباره همه موارد مشابه صادق آمده است .
1 ـ در سوره اسری آیه 34 آمده است : «اوفوابالعهدان العهدكان مسئوولا» بدانچه پیمان میبندید وفا كنید كه پیمان ، باز خواست دارد و این دلالت بر ضمان عهدی میكند و ضمان قهری اغلب ناشی از جرائم عمدی است و جرائم عمدی مانند : زنا ـ قذف و سرقت و … و هر یك كیفری مشخص دارد:
2 ـ در آیه 92 سوره نساء آمده است : مومن نباید مومنی را بكشد ، مگر آن كه كشتن به خطا باشد و كسی كه به خطا مومنی را بكشد باید بنده مومنی را آزاد بكند و دیه به كسان او بدهد مگر آنكه كسان او از دیه در گذرد و اگر از قومی باشند كه بین شما و بین آنها پیمانی باشد ، دیهای به بستگان او بدهید و بندهای مومن آزاد كنید و كسی كه نباید ، دو پیاپی روزه بگیرد ، این بازگشتی به خدا است و خدا دانا و كاردان است .
3 ـ آیة « یا ایها الذین آمنوا لا تاكلوا اموالكم بالباطل الا ان تكون تجاره عن تراض» كه میتواند منشاء بسیاری از الزامات قهری و عقدی باشد .
در این جا لازم است در مورد مسئوولیت مدنی و اخلاقی ، مسئوولیت مدنی و كیفری توضیحاتی ارائه شود .
گفتار دوم ـ تاریخچه مسئوولیت مدنی :
مسئوولیت مدنی در اثر تحول زمان از صورت اولیه انتقام جسمانی ، به شكل پرداخت مبلغی كه حقوق قدیم براساس رابطه سببیت كه مفهوم قواعد فقهی اتلاف و تسبیت را تشكیل می دهد ، مسبب را به جبران خسارت وارده محكوم میكرد . در اثر پیدایش و توسعه طرق استفاده از قوه بخار و برق و اتم و سایر اختراعات و اكتشافات و به كار بردن روشهای مدیریت علمی و اصول اقتصادی ، موارد ورود خسارت جانی و مالی و معنوی به حدی افزایش یافت كه دیگر ممكن نبود مساله تحمل خسارت مانند سابق منحصراً براساس رابطه مسببیت حل و فصل گردد كه در غیر این صورت آزادی عمل به شدت تحدید و چرخهای اقتصادی متوقف میگردید . نتیجه این شد كه به خصوص از اوایل قرن بیستم مسئوولیت مدنی اهمیت خاصی یافت و علمای حقوق به تحقیق در اطراف آن پرداخته و ادبیات وسیعی درباره آن تشكیل گردید .
گفتار سوم ـ مسئوولیت مدنی در كتابهای آسمانی :
مسئوولیت در قرآن خاص انسان این كه میگوئیم مسئوولیت خاص انسان است برای آن كه از نظر جامعه شناسی به دورانی از زندگی بشر میرسیم كه در آن حیوانات مسئوول شناخته شدهاند و حتی كتابهای مذهبی نظیر تورات حیوان را مسئوول شناخته شدهاند و حتی كتابهای مذهبی نظیر تورات حیوان را مسئوول دانستهاند
الف ) تورات در فصل بیست و یكم از سفر خروج میگوید : اگر گاو نر ، زن و مردی را شاخ بزند كه باعث مرگ شود ، گاو را سنگسار میكنند و گوشت او را نیز نمیخورند و صاحب گاو بری است ولی اگر شاخ زن باشد و به صاحب آن این صفت گاو را خبر داده باشند و آن را نگاه نداشته باشد و گاو ، زن یا مردی را بكشد گاو را سنگسار میكنند و صاحب گاو را میكشند . از این حكم تورات بر میآید :
1 ـ این سنگسار كیفری است عبرت انگیز كه برای گاوان دیگر میتواند باشد .
2 ـ مسئوولیت ناشی از این عمل گاو برای صاحب گاو ، مسئوولیت ناشی از عمل اشیاء است كه تدارك خسارت مادی یا معنوی نیست ، تدارك خسارت در این جا اگر با تقصیر همراه نباشد فقط سنگسار كردن گاو است و اگر با تقصیر همراه باشند سنگسار كردن و كشتن صاحب گاو است و اگر با تقصیر همراه باشد سنگسار كردن و كشتن صاحب گاو است ،با آنكه تورات از نظر تاریخ شاید نخستین كتابی باشد كه تفاوتی میان قتل عمد و قتل غیر عمد قائل شده است ، در این حكم با امارهای غیرقابل رد اهمال یا اغفال دارندة گاو و شاخ زن را بر عمد حمل كرده و او را محكوم به اعدام شناخته است .
ب ) قرآن كریم : یكی ازآخذ اثبات مسئوولیت مدنی قرآن كریم است . آیات قرآنی است . آیات قرآنی ناظر به احوال شخصی و معاملات و كیفر جرائم است و در آغاز اكثر برای در هر مورد كه شخص ناگریز از جبران خسارت دیگری باشد میگویند در برابر او مسئوولیت مدنی دارد. در فقه نیز قاعدة لاضرر مبنای مسئوولیت مدنی است . مسئوولیت لازمه داشتن اختیار است . انسان آزاد و عاقل از پیامد كارهای خویش آگاه و مسئوول آن است . به همین جهت پارهای از نویسندگان قدرت غیرمسئوول را ظالمانه . انسان بی مسئوولیت را عامل آشفتگی دانستهاند. بنابر این مسئوولیت شخص نسبت به جبران خسارت ناشی از اعمال خود قاعدهای طبیعی و موافق قاعده است . به عبارت دیگر : «هر كس به دیگری خسارتی زند باید آن را جبران كند [3] »
گفتار چهارم :
الف ) مسئوولیت مدنی و مسئوولیت اخلاقی :
اخلاق حكم میكند كه هیچ كس نباید به دیگری زیان برساند و هیچ ضرری نباید جبران نشده بماند (لاضرر و لاضرار فی الاسلام ) و سایر قواعد و احكام ، وسایل فنی برای تحقق بخشیدن به این آرمان است .
مسئوولیت اخلاقی ، مواخذ وجدان از خطاست و مسئوولیت حقوقی مسئوولیتی است كه شخص در اقبال افراد دیگر دارد. نتیجه این تفكیك آن است كه مسئوولیت اخلاقی ، احساس درونی است كه وجدان به تفحص در اعمال یا حتی افكار شخص میپردازد و حال آنكه منشاء مسئوولیت حقوقی معیارهای خارجی است و آن معیار هم رفتار متداول افراد جامعه است . ممكن است كسی از نظر اخلاقی خود را به علت فكری كه در خاطر نقش بسته بیآنكه زیانی به دیگری برسد مسئوول بداند و حال آنكه مسئوولیت حقوقی متضمن تجلی خارجی یا ترك فعل و خسارتی است كه از این فعل یا ترك فعل به دیگری رسیده است .
باید گفت كه مسئوولیت مدنی غالباً مبتنی بر تقصیر یا خطای مباشر خسارت آن استع و در آغاز مفهوم تقصیر در مسئوولیت مدنی مفهمومی اخلاقی است و از همین نظر مسئوولیت مدنی را تنها با ملاك خارجی نباید سنجید بلكه عناصر اخلاقی نیز در این سنجش باید سهمی داشته باشد .
ب ) مسئوولیت مدنی و مسئوولیت كیفری :
مسئوولیت در هر دو مورد هنگامی متوجه فرد میشود كه مرتكب فعل یا ترك فعلی شده باشد كه به دیگری زیان رسانده است. در مسئوولیت مدنی این زیان به شخصی خصوصی می رسد و در دومی زیان به جامعه . روابط این دو مسئوولیت را كه از یكدیگر به خوبی جداست می توان به دو طریق تعریف كرد .
[1] - امیری قائم ـ عبدالحمید، حقوق تعهدات ، بهار78، جلد اول، چاپ اول، نشر میزان و دادگستر، صفح132
[2] - حسینی نژادـ حسینقلی، مسئوولیت مدنی ، چاپ 1377 شمسی ، مجمع علمی و فرهنگی مجد تهران ، صفحه13
[3] - كاتوزیان ـ ناصر، مسئوولیت مدنی و ضمان قهری، 1370 شمسی، جلد اول، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، صفحه50
قیمت فایل فقط 6,500 تومان
برچسب ها : مسئولیت مدنی و ضمان و اتلاف , مسئولیت مدنی , ضمان , اتلاف , مسئولیت مدنی و ضمان , مسئولیت مدنی و ضمان و اتلاف , پروژه , پژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق